Nguồn ảnh: https://pixabay.com/
Nhiều người có thể từng tự hỏi liệu tiền bạc có thể mua được hạnh phúc hay không? Có lẽ câu trả lời phổ biến nhất là “tiền không phải tất cả”. Nhưng liệu điều đó có đúng? Hãy tưởng tượng bạn trúng số độc đắc hàng triệu USD. Cảm giác ban đầu chắc chắn là vui sướng và phấn khích. Nhưng liệu những đồng tiền ấy có thực sự mang lại hạnh phúc lâu dài cho bạn?
Tâm lý học xã hội đã nghiên cứu về mối liên hệ giữa thu nhập, sự giàu có và hạnh phúc của con người. Một số kết quả có thể khiến bạn ngạc nhiên. Người giàu có không hẳn đã hạnh phúc hơn người nghèo. Vậy đâu là những yếu tố quyết định hạnh phúc của chúng ta? Chúng ta sẽ cùng xem xét các nghiên cứu và lý giải vì sao tiền bạc không hẳn đem lại hạnh phúc như nhiều người vẫn lầm tưởng. Hy vọng rằng bài viết sẽ giúp bạn có cái nhìn sâu sắc hơn về mối liên hệ giữa giàu có và hạnh phúc thực sự.
Trước tiên chúng ta cùng đặt ra câu hỏi: Liệu những nước giàu thì có hạnh phúc hơn những nước nghèo? Theo các nghiên cứu, có một mối tương quan nhất định giữa sự giàu có và hạnh phúc ở cấp độ quốc gia. Ví dụ, người dân các nước Scandinavia giàu có như Na Uy, Thụy Điển thường có xu hướng hài lòng với cuộc sống hơn so với người dân các nước nghèo như Bulgaria (Diener & Tay, 2015).
Tuy nhiên, mối tương quan này chỉ tồn tại đến một ngưỡng nhất định. Theo nghiên cứu của Kahneman và Deaton (2010), khi thu nhập bình quân đầu người vượt quá 20.000 USD, sự gia tăng thu nhập không còn tác động mạnh đến hạnh phúc của người dân. Chưa kể, một điều đáng chú ý hơn nữa đó là những cá nhân phấn đấu nhiều nhất cho sự giàu sang lại là những người có biểu hiện ít hạnh phúc nhất. (Dittmar và cộng sự, 2014). Thậm chí nếu bạn chỉ theo đuổi những mục tiêu vị kỷ như: sự giàu có, sắc đẹp, sự nổi tiếng, uy tín, hoặc bất cứ điều gì khác tập trung vào phần thưởng hoặc sự chấp nhận ở bên ngoài thì bạn có thể sẽ phải trải qua lo âu, trầm cảm và các bệnh tâm thần (Eckersley, 2005; Sheldon và cộng sự, 2004).
Như vậy, có thể thấy sự gia tăng thu nhập hay giàu có chỉ mang lại hạnh phúc khi nó giúp đáp ứng các nhu cầu cơ bản của con người. Khi đã vượt ngưỡng nhất định, tiền bạc không còn đóng vai trò quan trọng trong hạnh phúc lâu dài nữa. Nếu tiền bạc không phải là yếu tố then chốt của hạnh phúc, vậy điều gì mới là điều quan trọng? Những yếu tố nào mới góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống của bạn. Những nghiên cứu trong tâm lý học xã hội cho chúng ta thấy thấy các yếu tố sau đây đóng vai trò quan trọng hơn trong việc quyết định hạnh phúc lâu dài của con người:
1, Các mối quan hệ gắn bó
Các mối quan hệ gia đình, tình bạn thân thiết chính là nguồn hạnh phúc lớn lao nhất của con người. Khi có được những mối quan hệ chân thành, gắn bó, con người cảm nhận được sự gắn kết, cảm giác thuộc về và được quan tâm chăm sóc. Ví dụ, những cặp vợ chồng hạnh phúc sau nhiều năm chung sống, những người bạn thân từ thời thơ ấu luôn có xu hướng hài lòng và hạnh phúc hơn những người độc thân hay không có bạn bè thân thiết.
2, Tư duy tích cực
Lạc quan, tự trọng, cảm giác kiểm soát và hướng ngoại là những đặc điểm của người hạnh phúc. Họ nhìn nhận mọi việc theo hướng tích cực, tin tưởng vào bản thân và khả năng vượt qua thử thách. Cảm giác tự chủ, độc lập cũng ảnh hưởng tích cực đến hạnh phúc hơn là sự giàu có. (Fischer & Boer, 2011). Khi con người cảm thấy mình là chủ nhân cuộc đời, tự quyết định lối sống và con đường mình đi, họ sẽ hài lòng và tận hưởng cuộc sống nhiều hơn. Điều đó đôi khi còn quan trọng hơn cả sự giàu sang vật chất bởi vì tự do tự chủ giúp đem lại giá trị và ý nghĩa lâu dài cho cuộc sống một con người.
3, Lối sống lành mạnh, tiếp xúc thiên nhiên
Lối sống lành mạnh, vận động thể chất và tiếp xúc với thiên nhiên đều xua tan căng thẳng và lo âu, khiến con người cảm thấy hạnh phúc và hài lòng hơn. Chẳng hạn, chỉ cần một cuộc đi bộ nhẹ nhàng trong công viên cây xanh cũng đủ giúp tinh thần sảng khoái, tăng cường sức khỏe thể chất và nâng cao tinh thần của con người. Tiếp xúc với thiên nhiên còn giúp giảm những hormone gây căng thẳng.
4, Trải nghiệm trạng thái dòng chảy [flow]
Trạng thái dòng chảy [flow] trong công việc và giải trí là một yếu tố quan trọng mang lại cảm giác hạnh phúc. Khi hoàn toàn đắm chìm vào một hoạt động thú vị, thử thách, chúng ta quên đi thời gian và bản thân mình, chỉ tập trung vào việc đang làm. Đó chính là trạng thái dòng chảy mà ở đó con người cảm nhận được niềm vui và hạnh phúc lớn lao. Do đó, tham gia các hoạt động kết hợp sở thích, kỹ năng và mang lại cảm giác thử thách là một trong những cách để tìm thấy hạnh phúc trong cuộc sống.
5, Cuộc sống có ý nghĩa
Một trong những nhu cầu quan trọng nhất của con người là tìm thấy ý nghĩa cho đời sống của mình. Khi chúng ta cảm nhận được rằng mình đang sống và làm việc vì một lý tưởng, giá trị cao đẹp nào đó, chúng ta sẽ tràn đầy năng lượng và cảm thấy cuộc đời thật trọn vẹn. Theo nghiên cứu của Steger và cộng sự (2006), những người tìm thấy ý nghĩa cuộc sống có xu hướng cảm thấy hạnh phúc và hài lòng với cuộc sống hiện tại của mình hơn. Họ cũng ít cảm thấy cô đơn, trầm cảm và lo âu hơn những người chưa tìm thấy động lực sống.
Biên tập: Nguyễn Thảo
Tài liệu tham khảo
1, Diener, E., & Tay, L. (2015). Subjective well-being and human welfare around the world as reflected in the Gallup world poll. International Journal of Psychology, 50(2),
135–149.
2, Kahneman, D., & Deaton, A. (2010). High income improves evaluation of life but not emotional well-being. PNAS, 107, 16489–16493.
3, Dittmar, H., Bond, R., Hurst, M., & Kasser, T. (2014). The relationship between materialism and personal well-being: A meta-analysis. Journal of Personality and Social Psychology, 107, 879–924.
4, Eckersley, R. (2005, November 22). Is modern Western culture a health hazard?
International Journal of Epidemiology, published online.
Sheldon, K. M., Ryan, R. M., Deci, E. L., & Kasser, T. (2004). The independent effects of goal contents and motives on well-being: It’s both what you pursue and why you pursue it. Personality and Social Psychology Bulletin, 30, 475–486.
5, Fischer, R., & Boer, D. (2011). What is more important for national well-being: Money or autonomy? A meta-analysis of well-being, burnout, and anxiety across 63 societies. Journal of Personality and Social Psychology, 101, 164–184.
6, Steger, M. F., Frazier, P., Oishi, S., & Kaler, M. (2006). The meaning in life questionnaire: Assessing the presence of and search for meaning in life. Journal of counseling psychology, 53(1), 80.
