Neurodivergence and Disability Acceptance: The Importance of Spoon Theory
Người dịch: Minh Hà – Hiệu đính: Lyng
Tác giả: Tess Brieva
For many people living with chronic pain, physical disability, mental health challenges, or neurodivergence, the daily navigation of life often revolves around managing limited energy resources. Whether it’s dealing with a physical ailment, coping with emotional or mental health struggles, or navigating the world as an autistic person, the experience of living with invisible struggles can feel exhausting and overwhelming. Do you often feel tired, overwhelmed, or at capacity? Do you feel like it is hard to explain to yourself or others why your energy is depleted? You might resonate with Spoon Theory. Read on to learn more!
Đối với nhiều người phải sống chung với chứng đau mạn tính, khuyết tật thể chất, các vấn đề về sức khỏe tinh thần hoặc đa dạng thần kinh, một ngày của họ thường xoay quanh vấn đề quản lý nguồn năng lượng giới hạn. Bất kể là ứng phó với một bệnh lý thể chất, vật lộn với các vấn đề về cảm xúc/tinh thần, hay tồn tại với tư cách một người tự kỷ, những khó khăn vô hình này có thể khiến ta kiệt quệ và quá tải. Bạn có thường xuyên thấy mệt mỏi, quá sức, hay như đã chạm ngưỡng chịu đựng? Bạn có thấy khó giải thích cho bản thân hoặc cho người khác vì sao mình lại cạn kiệt năng lượng? Nếu vậy, bạn có thể sẽ đồng cảm với Thuyết Muỗng. Hãy đọc tiếp để hiểu thêm nhé!
Origins of Spoon Theory
Nguồn gốc của Thuyết Muỗng
In 2003, Christine Miserandino introduced Spoon Theory. To explain what it was like to have Lupus, Miserandino took a handful of spoons from a restaurant table and used them as a visual aid. She explained that each spoon represented a unit of energy, and each task — from getting dressed to running errands — would cost a certain number of spoons. This metaphor has since become a powerful way for many to explain and understand the complexities of energy management, particularly when living with chronic conditions. It offers a way to talk about something that is often invisible to others: the reality of limited energy reserves, and the need to plan and conserve one’s capacity each day. In this blog post, we’ll explore how this framework works and the many ways it can be a valuable tool.
Năm 2003, Christine Miserandino đã giới thiệu Thuyết Muỗng. Để giải thích trải nghiệm sống chung với bệnh Lupus, bà lấy một nắm muỗng từ bàn ăn ở nhà hàng làm công cụ minh họa. Bà giải thích rằng mỗi chiếc muỗng tượng trưng cho một đơn vị năng lượng và mỗi hoạt động, từ mặc quần áo đến đi làm việc vặt, đều tiêu tốn một số muỗng nhất định. Từ đó, ẩn dụ này trở thành một công cụ mạnh mẽ giúp nhiều người diễn đạt và thấu hiểu sự phức tạp của việc quản lý năng lượng, đặc biệt khi sống với các tình trạng mạn tính. Nó cho ta một ngôn ngữ để mô tả một thứ thường vô hình với người khác: thực tế về nguồn năng lượng hữu hạn, nhu cầu lập kế hoạch và tiết kiệm sức lực mỗi ngày. Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá cách vận hành của khung lý thuyết trên và những giá trị mà công cụ này mang lại.
This metaphor is particularly relevant for individuals living with chronic pain or physical disabilities, who often have a set amount of energy that can be depleted by both physical exertion and the mental toll of managing their condition. For example, a person with chronic pain might find that just getting out of bed and moving around costs several spoons, leaving them with fewer spoons for other tasks. Similarly, someone with neurodivergent traits (such as autism or ADHD) may expend spoons on activities that require sensory regulation, maintaining focus, or managing social expectations — tasks that others might not even realize are draining.
Ẩn dụ này đặc biệt phù hợp với người sống với chứng đau mạn tính hoặc khuyết tật thể chất, những người thường có một “ngân sách” năng lượng cố định, dễ cạn kiệt cả vì vận động thể chất lẫn áp lực tinh thần của việc ứng phó với tình trạng bệnh. Ví dụ, một người đau mạn tính có thể thấy riêng việc ra khỏi giường và di chuyển đã tiêu tốn vài chiếc muỗng, khiến họ có ít muỗng hơn cho các việc khác. Tương tự, người có đặc điểm đa dạng thần kinh (như tự kỷ hay ADHD) có thể tiêu hao muỗng cho các hoạt động đòi hỏi điều hòa cảm giác, duy trì tập trung hoặc ứng phó với các kỳ vọng xã hội – những việc tiêu tốn năng lượng mà người khác có thể không để ý.
For someone managing mental health challenges like anxiety or depression, the concept of spoons also applies. On days when energy is low due to emotional distress, even simple tasks like showering or eating can feel overwhelming. The Spoon Theory provides a way to quantify these struggles, validate them, and make them easier to communicate.
Với người gặp khó khăn về sức khỏe tinh thần như lo âu hay trầm cảm, khái niệm “muỗng” cũng rất hữu ích. Vào những ngày năng lượng sụt giảm vì nỗi phiền muộn, ngay cả những việc đơn giản như tắm rửa hay ăn uống cũng trở nên quá sức. Thuyết Muỗng giúp định lượng, công nhận và truyền đạt những khó khăn này dễ dàng hơn.
Am I a Spoonie?
Tôi có phải là “người dùng muỗng”?
Identifying as a spoonie can create a sense of solidarity, helping individuals connect with others who understand their experience and providing a space where shared coping strategies and empathy flourish. You might resonate with the spoonie label if you relate to the following:
Nhận mình là “người dùng muỗng” (spoonie) có thể mang lại cảm giác gắn kết, giúp bạn kết nối với những người thấu hiểu trải nghiệm của mình và có cơ hội sẻ chia sự đồng cảm và các chiến lược ứng phó. Bạn có thể thấy mình phù hợp với danh xưng này nếu có trải nghiệm liên quan đến:
- Chronic Illness, Disability, and/or Neurodivergence: You live with a condition or neurotype that impacts your daily life.
- Energy Management: You need to carefully manage your energy throughout the day, balancing rest and activity to avoid burnout or exhaustion.
- Invisible Struggles: Many of your challenges are not immediately visible to others, and you often need to explain why certain tasks are more difficult for you.
- Pacing and Prioritization: You frequently prioritize tasks and may need to let go of certain activities to conserve your energy for essential ones.
- Seeking Connection: You find comfort in connecting with others who share similar experiences, whether in online communities or in-person spaces.
- Rejecting Capitalist Norms: Because of your lived experience, you demonstrate resistance to dominant norms and embrace the importance of rest, self-care, and listening to your body’s needs, recognizing that each body is different and has different needs.
- Bệnh mạn tính, khuyết tật và/hoặc đa dạng thần kinh: Bạn sống với một tình trạng sức khỏe hoặc kiểu thần kinh ảnh hưởng đến đời sống hằng ngày.
- Quản lý năng lượng: Bạn phải cân nhắc kỹ lưỡng việc phân bổ năng lượng, cân bằng giữa nghỉ ngơi và hoạt động để tránh kiệt sức.
- Khó khăn vô hình: Phần lớn thách thức của bạn không dễ nhận thấy và bạn thường phải giải thích vì sao một số việc lại khó khăn hơn với mình.
- Nhịp độ và ưu tiên: Bạn thường phải sắp xếp thứ tự ưu tiên công việc và gác lại một số hoạt động để tiết kiệm năng lượng cho việc thiết yếu.
- Tìm kiếm kết nối: Bạn thấy được an ủi khi kết nối với những người có trải nghiệm tương đồng, dù là trong cộng đồng trực tuyến hay ngoài đời thực.
- Chống lại các chuẩn mực tư bản: Từ trải nghiệm cá nhân, bạn phản kháng các chuẩn mực chiếm ưu thế, thấu hiểu tầm quan trọng của việc nghỉ ngơi, chăm sóc bản thân và lắng nghe nhu cầu của cơ thể, với nhận thức rằng cơ thể của mỗi người rất khác nhau nên sẽ có nhu cầu khác biệt.
Spoon Theory and Advocacy
Thuyết Muỗng và hành động lên tiếng
Spoon Theory is also an invaluable communication tool, especially for explaining the realities of living with chronic pain, physical disabilities, mental health conditions, or neurodivergence to others. People who don’t experience these challenges might not understand why a person is unable to attend a social event or why they need to rest after what seems like a simple task.
Thuyết Muỗng còn là công cụ giao tiếp cực kỳ hữu ích, đặc biệt là khi cần giải thích với người khác về việc sống chung với chứng đau mạn tính, khuyết tật thể chất, vấn đề sức khỏe về tinh thần hoặc khác biệt thần kinh. Ai không trải nghiệm những khó khăn này có thể không hiểu tại sao người nọ lại không thể tham gia một hoạt động giao lưu, hay cần nghỉ ngơi sau một việc tưởng chừng như rất đơn giản.
By using Spoon Theory, individuals can communicate their limitations more clearly. For example, someone with autism might explain that going to a crowded store or attending a noisy family gathering depletes several spoons due to sensory overload. A person with chronic pain may use the analogy to explain that even though they look fine on the outside, their body is constantly using spoons to manage pain and mobility issues, leaving little energy for other activities.
Nhờ Thuyết Muỗng, mỗi người có thể diễn đạt giới hạn của mình rõ ràng hơn. Ví dụ, một người mắc rối loạn phổ tự kỷ có thể giải thích rằng việc đến một cửa hàng đông người hoặc dự một buổi họp gia đình ồn ào sẽ tiêu tốn nhiều muỗng, do họ bị quá tải giác quan. Người bị đau mạn tính có thể dùng hình ảnh ẩn dụ này để diễn tả rằng dù họ trông vẫn ổn, nhưng cơ thể họ đang liên tục tiêu hao muỗng để kiểm soát cơn đau và giải quyết các vấn đề vận động, nên họ còn rất ít năng lượng cho các hoạt động khác.
This shared language helps others empathize with the difficulties faced by those living with invisible conditions, while also promoting self-advocacy. It fosters understanding, reduces stigma, and encourages others to support their loved ones without judgment.
Ngôn ngữ chung này giúp người khác đồng cảm với khó khăn của những ai phải chung sống với một tình trạng vô hình, đồng thời khích lệ việc lên tiếng cho bản thân. Nó mở đường cho sự thấu hiểu, giảm thiểu kỳ thị và khuyến khích mỗi người hỗ trợ những người thân yêu của họ với thái độ không phán xét.
Spoon Theory and the Window of Tolerance
Thuyết Muỗng và Cửa sổ dung nạp
Spoon Theory aligns with another theory of energy and capacity – the Window of Tolerance. Both theories illuminate the individual variability in energy, capacity, and functioning, offering complementary lenses for understanding personal limitations. The Window of Tolerance, a framework from trauma and stress regulation, describes the optimal range of arousal where a person can function effectively. Outside this window — whether due to hyperarousal (overwhelm) or hypoarousal (shutdown) — energy is depleted as the nervous system struggles to regulate itself.
Thuyết Muỗng tương đồng với một lý thuyết khác về năng lượng và khả năng, gọi là “Cửa sổ dung nạp”. Cả hai đều nhấn mạnh tính khác biệt ở từng cá nhân về mức năng lượng, khả năng và cách thức vận hành, từ đó mở ra thêm những góc nhìn mới giúp ta thấu hiểu giới hạn bản thân. Cửa sổ dung nạp là khung lý thuyết về điều hòa căng thẳng và sang chấn, mô tả phạm vi kích thích tối ưu để một người hoạt động hiệu quả. Khi vượt khỏi phạm vi này, dù là kích thích quá mức (quá tải) hay kích thích dưới mức (đóng băng), năng lượng sẽ nhanh chóng cạn kiệt khi hệ thần kinh phải nỗ lực tự điều chỉnh.
Together, these frameworks highlight that every person has a unique relationship to energy, influenced by factors like health, stress, or trauma history. While one person may navigate their day with a wider window or more “spoons,” another might find their capacity significantly limited, underscoring the importance of compassion and self-awareness in managing energy sustainably.
Hai lý thuyết này cùng nhấn mạnh rằng mỗi người có mối liên hệ khác nhau với năng lượng, dựa trên ảnh hưởng từ các yếu tố như sức khỏe, căng thẳng hoặc tiền sử sang chấn. Ví dụ, người này có thể hoạt động cả ngày với “cửa sổ” rộng hơn hay nhiều “muỗng” hơn, còn người kia lại có mức năng lượng rất hạn chế. Điều này cho thấy tầm quan trọng của lòng trắc ẩn và khả năng tự nhận thức để quản lý năng lượng hiệu quả.
Applying Spoon Theory in Everyday Life
Ứng dụng Thuyết Muỗng trong cuộc sống thường ngày
The beauty of the spoon metaphor lies in its ability to translate abstract experiences into something tangible and actionable. Here are some examples of how you can incorporate the principles of Spoon Theory into your life:
Vẻ đẹp của hình ảnh ẩn dụ “muỗng” nằm ở khả năng chuyển hóa trải nghiệm trừu tượng thành một thứ cụ thể và khả thi. Dưới đây là một số cách áp dụng các nguyên tắc của Thuyết Muỗng:
1. Estimate Energy for Daily Activities: At the beginning of each day (or the night before), consider how many spoons you have available. If you’re dealing with chronic pain, you might recognize that just getting out of bed and getting dressed might use up a spoon or two.
1. Ước lượng năng lượng cho các hoạt động: Mỗi sáng (hoặc tối hôm trước), hãy xác định số muỗng bạn có. Nếu phải ứng phó với chứng đau mạn tính, chỉ việc ra khỏi giường và mặc quần áo đã có thể tiêu tốn 1-2 muỗng.
2. Understand Pacing: Once you have a sense of your available spoons, you can prioritize your tasks based on what is most important. For someone with a physical disability, this might mean focusing on critical tasks like meal preparation or managing medication and leaving less essential chores for another day. Pacing is crucial — completing high-energy tasks too quickly can lead to burnout and exhaustion. Spacing out demanding activities and incorporating rest breaks can help conserve spoons throughout the day.
2. Hiểu về nhịp độ: Khi biết số muỗng hiện có, bạn có thể ưu tiên nhiệm vụ quan trọng nhất. Với người có khuyết tật thể chất, bạn có thể tập trung vào những việc thiết yếu như nấu ăn hay uống thuốc, còn những việc lặt vặt, ít quan trọng hơn thì có thể dời sang ngày khác. Nhịp độ chính là chìa khóa. Hoàn thành những việc đặc biệt tốn sức trong thời gian quá ngắn có thể dẫn đến kiệt quệ và suy sụp. Chia nhỏ những hoạt động đòi hỏi cao, kết hợp nghỉ giải lao sẽ giúp bạn tiết kiệm muỗng cho cả ngày.
3. Track Energy Use: Some people find it helpful to keep a journal or log where they track their spoons and the activities they complete. This can give you a clearer picture of how certain tasks affect your energy levels and help you plan better for future days.
3. Theo dõi quá trình tiêu hao năng lượng: Với một số người, một thói quen hữu ích là ghi nhật ký số muỗng đã dùng và hoạt động đã hoàn thành. Phương pháp này giúp bạn hiểu rõ mức độ tiêu hao năng lượng của một số tác vụ, từ đó lên kế hoạch sao cho phù hợp.
4. Communicating Needs and Current State: Sharing with friends and family when you are “out of spoons” can be very useful, because it is a straightforward way to express that you may be tired, overwhelmed, or at capacity that helps to avoid confusion or misinterpretation.
4. Chia sẻ nhu cầu và tình trạng hiện tại: Một mẹo hữu ích khác là nói với gia đình và bạn bè khi bạn “đã hết muỗng”. Đây là một cách đơn giản để bạn diễn đạt tình trạng mệt mỏi, quá tải hoặc cạn kiệt, tránh lập lờ hoặc hiểu lầm.
5. Think of Strategies to Replenish Your Energy: You may realize that extra rest, a quiet walk, a chat with a friend, a cozy meal, or something else help restore your energy and your spoons. Be creative about what works best for you!
5. Tìm ra chiến lược hồi phục: Có lẽ bạn sẽ nhận ra rằng nghỉ ngơi thêm, đi dạo yên tĩnh, trò chuyện với bạn, tận hưởng một bữa ăn ấm cúng… đều giúp bạn phục hồi năng lượng và nạp lại muỗng. Hãy sáng tạo ra giải pháp phù hợp nhất với bạn!
6. Self Compassion: One of the most important practices of Spoon Theory is the permission to rest. It’s essential to recognize that there are days when your spoons will run out, or days when you’re extra low on spoons, and that’s okay. Giving yourself grace and understanding can prevent feelings of guilt and help reduce stress, allowing for a healthier balance of activity and rest.
6. Lòng trắc ẩn với bản thân: Một trong những nguyên tắc cốt lõi của Thuyết Muỗng là cho phép bản thân được nghỉ ngơi. Hãy hiểu rằng sẽ có ngày muỗng của bạn cạn kiệt, hoặc có ngày bạn có rất ít muỗng và đó là một điều hoàn toàn bình thường. Bao dung và cảm thông với chính mình giúp giảm cảm giác tội lỗi và căng thẳng, duy trì trạng thái cân bằng lành mạnh giữa vận động và nghỉ ngơi.
Conclusion
Kết luận
Spoon Theory is an invaluable tool for understanding and managing the daily challenges of living with chronic pain, physical disabilities, mental health conditions, or neurodivergent traits. It promotes self-reflection and greater awareness of one’s energy needs. This can reduce stress and promote healthier habits by encouraging individuals to pace themselves, listen to their bodies, and avoid overextending themselves. It helps individuals prioritize their energy, communicate their needs, and find balance in a world that often asks for more than they can give.
Thuyết Muỗng là một công cụ vô giá giúp thấu hiểu và quản lý những thách thức hàng ngày khi sống cùng chứng đau mạn tính, khuyết tật thể chất, vấn đề sức khỏe tinh thần hoặc đặc điểm đa dạng thần kinh. Nó khuyến khích tự phản tỉnh, nâng cao nhận thức về nhu cầu năng lượng cá nhân, từ đó giúp “người dùng muỗng” giảm căng thẳng và xây dựng các thói quen lành mạnh bằng cách điều tiết nhịp độ, lắng nghe cơ thể và tránh ép bản thân quá sức. Lý thuyết này còn giúp họ ưu tiên phân bổ năng lượng, chia sẻ nhu cầu và tìm sự cân bằng trong một thế giới luôn đòi hỏi ở họ nhiều hơn những gì họ có thể đáp ứng.
If you identify with the experiences of being a “spoonie,” remember that you are not alone. Spoon Theory provides a means to connect with others, raise awareness, and advocate for your needs. By embracing this framework, you can develop a healthier relationship with your energy, and foster greater empathy and understanding with those around you. Your spoons are precious, and it’s okay to protect them.
Nếu bạn nhận thấy mình là một “người dùng muỗng”, hãy nhớ rằng bạn không đơn độc. Thuyết Muỗng không chỉ giúp bạn kết nối với người khác mà còn nâng cao nhận thức và lên tiếng cho nhu cầu của bạn. Bằng cách áp dụng lý thuyết này, bạn có thể xây dựng mối quan hệ lành mạnh hơn với nguồn năng lượng của bản thân, đồng thời nuôi dưỡng sự đồng cảm và thấu hiểu với những người xung quanh. Những chiếc muỗng của bạn vô cùng quý giá, nên đừng ngại bảo vệ chúng.
