Tầm Quan Trọng Của Góc Nhìn Sinh Học Trong Tâm Lý Học

The Role of the Biological Perspective in Psychology

The biology behind your behavior

Tầm Quan Trọng Của Góc Nhìn Sinh Học Trong Tâm Lý Học

Nền tảng sinh học của hành vi con người

Người dịch: Ngọc Lam  – Hiệu đính: Minh Hà

Do you ever wonder why some characteristics seem to run in families? Or why emotional heartbreak can feel so physically painful? The biological perspective in psychology can offer some answers to such questions.

Bạn có bao giờ tự hỏi vì sao một số đặc điểm dường như được di truyền trong gia đình? Hoặc vì sao nỗi đau tình cảm lại có thể mang đến cảm giác đau đớn rõ rệt về mặt thể chất? Góc nhìn sinh học trong tâm lý học có thể mang đến lời giải cho những câu hỏi như vậy.

There are many different ways of thinking about topics in psychology. The biological perspective looks at psychological issues by studying the physical basis for animal and human behavior. It is one of the major perspectives in psychology and involves studying the brain, immune system, nervous system, and genetics.

Có nhiều cách tiếp cận khác nhau để xem xét các chủ đề trong tâm lý học. Góc nhìn sinh học tập trung vào việc nghiên cứu nền tảng sinh lý của hành vi ở con người và động vật nhằm lý giải các vấn đề tâm lý. Đây là một trong những trường phái quan trọng của tâm lý học, bao gồm việc nghiên cứu não bộ, hệ miễn dịch, hệ thần kinh và yếu tố di truyền.

One of the primary debates in psychology has long centered on the relative contributions of nature versus nurture. Those who take up the nurture side of the debate suggest that the environment plays the most significant role in shaping behavior. The biological perspective, on the other hand, tends to stress the importance of nature.

Một trong những cuộc tranh luận chính trong tâm lý học từ lâu đã xoay quanh mức độ ảnh hưởng tương đối giữa yếu tố bẩm sinh (nature) và môi trường nuôi dưỡng (nurture). Những người ủng hộ quan điểm “nurture” cho rằng môi trường đóng vai trò quyết định nhất trong việc hình thành hành vi. Ngược lại, góc nhìn sinh học lại nhấn mạnh tầm quan trọng của yếu tố bẩm sinh.

The Biological Perspective in Psychology/ Góc Nhìn Sinh Học Trong Tâm Lý Học

Biological psychology is often called biopsychology, behavioral neuroscience, or physiological psychology. This branch of psychology has grown tremendously in recent years and is linked to other areas of science, including biology, neurology, and genetics.

Tâm lý học sinh học (biological psychology, biopsychology) thường được gọi là thần kinh học hành vi (behavioral neuroscience) hoặc tâm lý học sinh lý (physiological psychology). Ngành này đã phát triển mạnh mẽ trong những năm gần đây và có mối liên hệ chặt chẽ với các lĩnh vực khoa học khác như sinh học, thần kinh học và di truyền học.

The study of physiology and biological processes has played a significant role in psychology since its earliest beginnings. Charles Darwin first introduced the idea that evolution and genetics play a role in human behavior.

Việc nghiên cứu sinh lý học và các quá trình sinh học đã đóng vai trò quan trọng trong tâm lý học ngay từ những ngày đầu hình thành. Charles Darwin là người đầu tiên đưa ra ý tưởng rằng tiến hóa và di truyền có ảnh hưởng đến hành vi của con người.

Natural selection, first described by Charles Darwin, influences whether certain behavior patterns are passed down to future generations. Behaviors that aid in survival are more likely to be passed down, while those that prove dangerous are less likely to be inherited.

Chọn lọc tự nhiên, lần đầu tiên được Charles Darwin mô tả, có ảnh hưởng đến việc liệu một số kiểu hành vi có được truyền lại cho các thế hệ tương lai hay không. Những hành vi giúp ích cho sự sinh tồn có nhiều khả năng được duy trì, trong khi những hành vi gây nguy hiểm lại ít có khả năng được thừa hưởng.

Consider an issue like aggression and how researchers might approach it from different perspectives:

  • The psychoanalytic perspective might view aggression as the result of childhood experiences and unconscious urges.
  • The behavioral perspective considers how the behavior was shaped by association, reinforcement, and punishment.
  • A psychologist with a social perspective might look at the group dynamics and pressures that contribute to such behavior.

Hãy xem xét một vấn đề như sự hung hăng và cách các nhà nghiên cứu có thể tiếp cận nó từ những góc nhìn khác nhau:

  • Quan điểm phân tâm học có thể coi sự hung hăng là kết quả của những trải nghiệm thời thơ ấu và các xung năng vô thức.
  • Quan điểm hành vi xem xét cách hành vi được hình thành thông qua sự liên kết, củng cố và trừng phạt.
  • Một nhà tâm lý học với quan điểm xã hội có thể tập trung vào các động lực nhóm và áp lực xã hội góp phần tạo nên hành vi này.

The biological viewpoint, on the other hand, would involve looking at the biological roots that lie behind aggressive behaviors. Someone who takes the biological perspective might consider how certain types of brain injury might lead to aggressive actions. Or they might consider genetic factors that can contribute to such displays of behavior.

Ngược lại, quan điểm sinh học sẽ tập trung vào việc tìm hiểu các căn nguyên sinh học đứng sau những hành vi hung hăng. Một người theo góc nhìn này có thể xem xét cách mà một số loại chấn thương não dẫn đến hành động hung hăng, hoặc cân nhắc các yếu tố di truyền có thể góp phần tạo ra những biểu hiện hành vi như vậy.

Topics of Interest in the Biological Perspective/ Các chủ đề được quan tâm trong quan điểm sinh học

Biopsychologists study many of the same things that other psychologists do but are interested in looking at how biological forces shape human behaviors. Some topics that a psychologist might explore using this perspective include:

  • Analyzing how trauma to the brain influences behaviors
  • How stress contributes to the development of mental disorders such as post-traumatic stress disorder and anxiety
  • Assessing the differences and similarities in twins to determine which characteristics are tied to genetics and which are linked to environmental influences
  • Exploring how genetic factors influence such things as aggression
  • Investigating how degenerative brain diseases impact how people act
  • Studying how genetics and brain damage are linked to mental disorders

Các nhà tâm lý học sinh học (biopsychologists) nghiên cứu nhiều khía cạnh tương tự như các nhà tâm lý học khác, nhưng họ đặc biệt quan tâm đến cách các yếu tố sinh học định hình hành vi con người. Một số chủ đề mà các nhà tâm lý học có thể khám phá dưới góc nhìn này bao gồm:

  • Phân tích cách chấn thương não ảnh hưởng đến hành vi.
  • Tìm hiểu vai trò của căng thẳng trong sự phát triển của các rối loạn tâm thần như rối loạn lo âu hay rối loạn căng thẳng sau sang chấn (PTSD).
  • Đánh giá những điểm giống và khác nhau ở các cặp sinh đôi để xác định đặc điểm nào gắn với di truyền và đặc điểm nào chịu ảnh hưởng từ môi trường.
  • Khám phá ảnh hưởng của các yếu tố di truyền đối với những hành vi như sự hung hăng.
  • Điều tra tác động của các bệnh thoái hóa thần kinh đến hành vi con người.
  • Nghiên cứu mối liên hệ giữa di truyền, tổn thương não và các rối loạn tâm thần.

This perspective has grown considerably in recent years as the technology used to study the brain and nervous system has grown increasingly advanced.

Quan điểm này đã phát triển mạnh mẽ trong những năm gần đây khi các công nghệ được sử dụng để nghiên cứu não bộ và hệ thần kinh ngày càng trở nên tiên tiến.

Example of the Biological Perspective/ Ví Dụ về Góc Nhìn Sinh học

An example of the biological perspective in psychology is the study of how brain chemistry may influence depression. Antidepressants affect these neurotransmitter levels, which may help alleviate depression symptoms.

Một ví dụ về quan điểm sinh học trong tâm lý học là nghiên cứu cách các chất hóa học ở não có thể ảnh hưởng đến trầm cảm. Thuốc chống trầm cảm tác động đến mức độ của các chất dẫn truyền thần kinh này, từ đó có thể giúp giảm bớt các triệu chứng trầm cảm.

However, research on biological psychology has also disputed the idea that serotonin levels are responsible for depression,3 so more research is needed in this area to better understand the impact of brain chemicals on depression symptoms.

Tuy nhiên, các nghiên cứu về tâm lý học sinh học cũng đã đặt ra nghi vấn đối với quan điểm cho rằng nồng độ serotonin là nguyên nhân gây ra trầm cảm. Do đó, cần có thêm nhiều nghiên cứu trong lĩnh vực này để hiểu rõ hơn về tác động của các chất hóa học trong não đối với các triệu chứng trầm cảm.

The use of brain imaging, such as fMRI (functional magnetic resonance imaging) and PET (positron emission tomography) scans, to understand how the brain and nervous system influence human behavior is another example of the biological perspective in psychology.

Việc sử dụng các kỹ thuật chụp não như fMRI (cộng hưởng từ chức năng) và PET (chụp cắt lớp phát xạ positron) để tìm hiểu cách bộ não và hệ thần kinh ảnh hưởng đến hành vi con người là một ví dụ khác về quan điểm sinh học trong tâm lý học.

Such techniques allow researchers to examine how the brain works in real-time. This allows them to better understand how different brain regions are associated with specific functions, such as memory formation, decision-making, and emotional regulation.

Những kỹ thuật này cho phép các nhà nghiên cứu quan sát cách não bộ hoạt động trong thời gian thực. Nhờ đó, họ có thể hiểu rõ hơn về cách các vùng não khác nhau gắn liền với những chức năng cụ thể như hình thành trí nhớ, ra quyết định và điều chỉnh cảm xúc.

The Biological Perspective of Personality/ Góc Nhìn Sinh Học Của Tính Cách

The biological perspective of personality can also offer us a lot of insight into who we are. Using this POV, we can look at how biological and genetic factors might explain different aspects of our personalities.

Quan điểm sinh học về tính cách cũng có thể mang lại cho chúng ta nhiều hiểu biết sâu sắc về chính bản thân mình. Dưới góc nhìn này, chúng ta có thể xem xét cách các yếu tố sinh học và di truyền giải thích những khía cạnh khác nhau trong tính cách của mỗi người.

Consider our temperaments—the early patterns of emotional and behavioral responses that we see even in babies. Researchers believe it is heavily influenced by genetics and helps establish the foundations for our adult personalities, aka the people we eventually become.

Hãy xem xét khí chất của chúng ta — những khuôn mẫu sớm về phản ứng cảm xúc và hành vi mà ta có thể quan sát ngay cả ở trẻ sơ sinh. Các nhà nghiên cứu tin rằng khí chất chịu ảnh hưởng mạnh mẽ từ yếu tố di truyền và đóng vai trò xây dựng nền tảng cho nhân cách trưởng thành, tức là con người mà chúng ta sẽ trở thành sau này.

Using the biological perspective in psychology allows researchers to consider the reasons why some of us are bold and adventurous while others are more reserved and cautious.

Việc sử dụng góc nhìn sinh học trong tâm lý học cho phép các nhà nghiên cứu xem xét lý do tại sao một số người lại táo bạo và ưa mạo hiểm, trong khi những người khác lại dè dặt và thận trọng hơn.

Strengths of the Biological Perspective/ Những Thế Mạnh Của Góc Nhìn Sinh Học

Like other perspectives in psychology, the biological approach has its unique advantages.

  • Empirical: One of the strengths of using the biological perspective to analyze psychological problems is that the approach is usually very scientific. Researchers utilize rigorous empirical methods, and their results are often reliable and practical. B
  • Medical applications: Biological research has helped yield helpful treatments for various psychological disorders. Because this perspective stresses biological factors, it has helped lead to the development of medications that treat mental health conditions such as anxiety, depression, and schizophrenia.
  • Underlying causes: The biological perspective has also helped us more fully understand the roots of many mental health conditions. Thanks to this way of examining the mind and behavior, we better recognize the factors that contribute to things like bipolar disorder, depression, and anxiety.
  • Universality: While other perspectives examine environmental influences, including culture, the biological perspective examines shared biological processes that are universally applicable. Examples include the role of the fight or flight response in stress and dopamine’s role in motivation.

Giống như các quan điểm khác trong tâm lý học, góc nhìn sinh học cũng có những ưu điểm riêng:

  • Dựa trên thực nghiệm: Một trong những điểm mạnh của việc sử dụng quan điểm sinh học để phân tích các vấn đề tâm lý là phương pháp này thường rất khoa học. Các nhà nghiên cứu áp dụng những phương pháp thực nghiệm nghiêm ngặt, và kết quả thu được thường đáng tin cậy và có tính ứng dụng cao.
  • Ứng dụng y học: Nghiên cứu sinh học đã góp phần tạo ra các phương pháp điều trị hiệu quả cho nhiều rối loạn tâm lý. Vì góc nhìn này nhấn mạnh các yếu tố sinh học, nó đã giúp phát triển các loại thuốc điều trị các tình trạng sức khỏe tâm thần như lo âu, trầm cảm và tâm thần phân liệt.
  • Nguyên nhân tiềm ẩn: Góc nhìn sinh học cũng giúp chúng ta hiểu sâu hơn về nguồn gốc của nhiều rối loạn tâm thần. Nhờ cách tiếp cận này, chúng ta nhận thức rõ hơn về các yếu tố góp phần vào các vấn đề như rối loạn lưỡng cực, trầm cảm và lo âu.
  • Tính phổ quát: Trong khi các quan điểm khác tập trung vào ảnh hưởng môi trường, bao gồm cả văn hóa, quan điểm sinh học xem xét các quá trình sinh học chung có thể áp dụng cho tất cả mọi người. Ví dụ bao gồm vai trò của phản ứng “chiến hay chạy” trong căng thẳng và vai trò của dopamine trong động lực hành vi.

Potential Pitfalls of the Biological Perspective/ Những Hạn Chế Tiềm Ẩn của Góc Nhìn Sinh Học

While the biological perspective has several advantages, it’s important to remember that it’s not the only way of thinking about human problems. In some cases, using this approach can even lead to potential pitfalls.

Mặc dù góc nhìn sinh học có nhiều ưu điểm, nhưng cần nhớ rằng đây không phải là cách duy nhất để hiểu các vấn đề của con người. Trong một số trường hợp, việc áp dụng quan điểm này cũng có thể dẫn đến những hạn chế tiềm ẩn.

The weakness of this approach is that it often fails to account for other influences on behavior. Things such as emotions, social pressures, environmental factors, childhood experiences, and cultural variables can also play a role in the formation of psychological problems.

Điểm yếu của phương pháp này là nó thường không tính đến những ảnh hưởng khác đối với hành vi. Các yếu tố như cảm xúc, áp lực xã hội, môi trường, trải nghiệm thời thơ ấu và các biến số văn hóa cũng có thể đóng vai trò trong việc hình thành các vấn đề tâm lý.

For that reason, it is essential to remember that the biological approach is just one of the *many* different perspectives in psychology. By utilizing a variety of approaches to problems, researchers can develop solutions that can have helpful real-world applications.

Vì lý do đó, điều quan trọng là phải nhớ rằng góc nhìn sinh học chỉ là một trong nhiều quan điểm khác nhau trong tâm lý học. Bằng cách áp dụng nhiều cách tiếp cận khác nhau đối với các vấn đề, các nhà nghiên cứu có thể phát triển những giải pháp có tính ứng dụng thực tiễn hữu ích.

Takeaways/ Những Điểm Chính Yếu

There are many different perspectives from which to view the human mind and behavior and the biological perspective represents just one of these approaches.

Có nhiều quan điểm khác nhau để nhìn nhận tâm trí và hành vi con người, và góc nhìn sinh học chỉ là một trong những cách tiếp cận đó.

By looking at the biological bases of human behavior, psychologists are better able to understand how the brain and physiological processes might influence the way people think, act, and feel. This perspective also allows researchers to come up with new treatments that target the biological influences on psychological well-being.

Bằng cách nghiên cứu các cơ sở sinh học của hành vi con người, các nhà tâm lý học có thể hiểu rõ hơn cách bộ não và các quá trình sinh lý ảnh hưởng đến cách con người suy nghĩ, hành động và cảm nhận. Góc nhìn này cũng giúp các nhà nghiên cứu phát triển những phương pháp điều trị mới nhắm vào các yếu tố sinh học tác động đến sức khỏe tâm lý.

 

 

Để lại một bình luận