The Dangers of Digital Media on Society and the Human Brain
Những rủi ro của truyền thông số đối với xã hội và não bộ con người
Biên dịch: Thu Hạnh – Hiệu đính: Thuỳ Linh
Disinformation, misinformation, fake news, and pseudoscience threaten us all.
Thông tin sai lệch, thông tin không chính xác, tin tức giả, và ngụy khoa học đang đe dọa tất cả chúng ta.
Key points:
- We all play a role in the spread of toxic online content.
- Digital media can have harmful impacts.
- Excessive digital media use is associated with increases in anxiety and depression.
Các điểm chính:
- Tất cả chúng ta đều góp phần vào việc lan truyền nội dung độc hại trên mạng.
- Truyền thông kỹ thuật số có thể gây ra những tác động tiêu cực.
- Việc sử dụng truyền thông số quá mức có liên quan đến sự gia tăng lo âu và trầm cảm.
In 1974, before we carried internet access in our pocket-sized cellphones, two Christian evangelists started their own television show. Jim and Tammy Faye Bakker, former traveling preachers, founded the Praise The Lord (PTL) club, eventually owning their own satellite network and a massive business enterprise. Tammy Faye and Jim discovered that donations poured in every time Tammy Faye cried on the air. Soon, the televangelists cried on every show; during prayers for a sick child or praise for large contributions, the tears rained gold. They persuaded their viewers to give money, and their viewers’ donations shaped the emotional content of their shows.
Vào năm 1974, trước khi chúng ta có thể truy cập internet ngay trên những chiếc điện thoại di động thông minh, hai nhà truyền giáo Cơ Đốc bắt đầu chương trình truyền hình của riêng họ. Jim và Tammy Faye Bakker, từng là những nhà truyền đạo du hành nhiều nơi, đã thành lập câu lạc bộ Praise The Lord (PTL) và sở hữu một mạng lưới vệ tinh riêng cùng một doanh nghiệp khổng lồ. Tammy Faye và Jim phát hiện ra rằng, mỗi khi Tammy Faye khóc trên sóng truyền hình thì những khoản quyên góp sẽ đổ về dồn dập. Chẳng bao lâu sau, những nhà truyền giáo này rơi nước mắt trong mọi chương trình; dù là cầu nguyện cho một đứa trẻ bị bệnh hay cảm ơn những khoản đóng góp lớn, những giọt nước mắt hóa thành vàng. Họ thuyết phục khán giả quyên góp tiền và chính những khoản đóng góp ấy đã định hình nội dung đầy cảm xúc trong các chương trình của họ.
Eventually, Bakker’s massive empire crashed after sexual scandals, substance abuse, and fraud convictions. Fraud and fakery worked for the Bakkers for many years, inspiring a passionate and loyal following. That loyal following provided financial rewards, encouraging more grandiose and dramatic behavior by the Bakkers (New York Times, 2007).
Cuối cùng, đế chế khổng lồ của Bakker sụp đổ sau những vụ bê bối tình dục, lạm dụng chất kích thích và các cáo buộc gian lận. Sự lừa đảo và giả tạo đã giúp vợ chồng Bakker duy trì thành công suốt nhiều năm, thu hút một lượng người theo dõi cuồng nhiệt và trung thành. Chính những người ủng hộ trung thành đó đã mang lại sự giàu sang cho vợ chồng Bakker và từ đó thúc đẩy những hành vi phô trương quá đà và kịch tính hơn nữa từ phía vợ chồng này (New York Times, 2007).
Today, fraud and fakery pop up as memes, commercial videos, propaganda bots, and fake news in a mixed-up soup on our social media sites. Businesses, podcasters, bloggers, political campaigns, and ordinary folks making TikTok videos compete for our attention. Like Tammy Faye’s tears, they lure us with clickbait headlines and videos that manipulate us emotionally. Clickbait increases viewing numbers, increasing ad revenue, and rewards content creators who deceive. The lines between news, entertainment, satire, opinion, and commercials are blurred.
Ngày nay, sự lừa đảo và giả mạo xuất hiện dưới dạng meme, video quảng cáo, bot tuyên truyền và tin tức giả trong một mớ hỗn độn trên các trang mạng xã hội của chúng ta. Các doanh nghiệp, những người làm podcast, blogger, chiến dịch chính trị và những người bình thường tạo video TikTok đều cạnh tranh để thu hút sự chú ý của chúng ta. Giống như nước mắt của Tammy Faye, họ dụ dỗ chúng ta bằng những tiêu đề giật gân và các video kích thích cảm xúc. Những nội dung câu view làm tăng số lượt xem, tăng doanh thu quảng cáo và trao thưởng cho những người sáng tạo nội dung sử dụng chiêu trò đánh lừa. Ranh giới giữa tin tức, giải trí, châm biếm, ý kiến cá nhân, và quảng cáo ngày càng trở nên mờ nhạt.
Viewers now have trouble distinguishing between reputable and fake news sources. In a survey of Americans’ views during the 2024 election, 73% said they had seen inaccurate news reports about the election somewhat often. Alarmingly, 52% of Americans said they found it hard to determine what is true and what is not when getting election news (Shearer, et al., 2024).
Người xem hiện nay gặp khó khăn trong việc phân biệt giữa các nguồn tin tức đáng tin cậy và tin giả. Trong một cuộc khảo sát về quan điểm của người Mỹ trong cuộc bầu cử năm 2024, 73% cho biết họ đã khá thường xuyên nhìn thấy các báo cáo tin tức không chính xác về cuộc bầu cử. Điều đáng báo động là 52% người Mỹ cho biết họ thấy khó xác định đâu là sự thật và đâu là thông tin sai lệch khi đón nhận tin tức về bầu cử (Shearer và cộng sự, 2024).
Dr. Brian Spitzberg researches the dark side of human communication, where communication can harm individuals and society. In a recent paper, he writes about “the four digital horsemen: disinformation, misinformation, fake news, and pseudoscience” (Spitzberg, 2025). The four horsemen refer to the book of Revelation in the Bible, which warns of false prophets and false prophecies leading to the apocalypse (Boxall, 2011).
Tiến sĩ Brian Spitzberg nghiên cứu về mặt tối trong giao tiếp con người, nơi mà thông tin khi giao tiếp có thể gây hại cho cá nhân và xã hội. Trong một bài báo gần đây, ông đề cập đến “bốn kỵ sĩ kỹ thuật số: thông tin sai lệch có chủ đích, thông tin sai lệch vô ý, tin giả và ngụy khoa học” (Spitzberg, 2025). Bốn kỵ sĩ này ám chỉ đến sách Khải Huyền trong Kinh Thánh, cảnh báo về các tiên tri giả và những lời tiên tri sai lệch dẫn đến tận thế (Boxall, 2011).
Disinformation involves intentionally deceiving, as occurred with Russian and Iranian political influence campaigns during the 2024 election (U.S. Dept. of State). Misinformation is the unintentional distortion of information, as can happen when fragments of stories are removed from their larger context, distorting their meaning.
Thông tin sai lệch có chủ đích là việc cố ý đánh lừa người khác, như trong các chiến dịch gây ảnh hưởng chính trị của Nga và Iran trong cuộc bầu cử năm 2024 (Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ). Còn thông tin sai lệch vô tình là sự bóp méo thông tin không cố ý, chẳng hạn như khi một phần của câu chuyện bị tách khỏi bối cảnh ban đầu dẫn đến làm sai lệch ý nghĩa.
Fake news is intentional disinformation made to resemble a legitimate news media source. Pseudoscience consists of information that looks and sounds science-like but lacks real science’s peer-reviewed evidence and rigorous standards.
Tin giả là thông tin sai lệch có chủ đích được tạo ra để giống với nguồn tin tức hợp pháp. Ngụy khoa học là những thông tin nghe có vẻ khoa học, trông có vẻ hợp lý,bao gồm những thông tin trông và nghe có vẻ giống khoa học nhưng thiếu bằng chứng được kiểm duyệt bởi giới chuyên môn và không tuân theo các tiêu chuẩn nghiêm ngặt của khoa học.
Hopeful Research
Nghiên cứu triển vọng
Researchers found that most people value accuracy in news stories. People share things they don’t necessarily believe to be accurate. Perhaps the story seemed shocking, and you wanted to get your friends’ opinions. The researchers found that when we subtly shift our attention to accuracy, we improve the quality of our news sharing (Pennycook, et al. 2021).
It helps to keep in mind the words attributed to the 13th-century poet Rumi:
Before you speak, let your words pass through three gates
At the first gate, ask yourself, “Is it true?”
At the second gate ask, “Is it necessary?”
At the third gate ask, “Is it kind?”
The quality of your social media sharing may significantly improve if you pause at the three gates before posting.
Các nhà nghiên cứu phát hiện rằng hầu hết mọi người đều coi trọng sự chính xác trong tin tức. Tuy nhiên, họ vẫn chia sẻ những thông tin mà bản thân họ cũng không chắc là đúng. Có lẽ câu chuyện quá sốc và họ muốn biết ý kiến của bạn bè. Các nhà nghiên cứu phát hiện rằng khi chúng ta chuyển sự chú ý đến độ chính xác thì chất lượng chia sẻ tin tức sẽ được cải thiện (Pennycook và cộng sự, 2021).
Hãy ghi nhớ những lời của nhà thơ Rumi từ thế kỷ 13:
Trước khi nói, hãy để lời nói của bạn đi qua ba cánh cổng
Tại cổng đầu tiên, hãy tự hỏi, “Điều đó có đúng không?”
Tại cổng thứ hai, hãy hỏi, “Điều đó có cần thiết không?”
Tại cổng thứ ba, hãy hỏi, “Điều đó có tử tế không?”
Chất lượng thông tin mà bạn chia sẻ trên mạng xã hội có thể được cải thiện đáng kể nếu bạn dừng lại ở ba cánh cổng trước khi đăng tải.
Deadly Implications
Hậu quả nguy hiểm
Distorted information in the media can prove deadly. False claims from the anti-vaccine movement have led to reductions in herd immunity and the return of previously eradicated diseases like measles (Benecke et al. 2019). Many died from COVID-19 unnecessarily after vaccines and masks became politicized (Ferreira et al. 2022). Distorted information in the media weakens our ability to respond to the next pandemic or national emergency. This poses a real threat to human existence (U.S. State Dept. International Security Advisory Board).
Thông tin bị bóp méo trong truyền thông có thể gây ra hậu quả chết người. Những tuyên bố sai lệch từ phong trào chống vắc-xin đã dẫn đến sự suy giảm miễn dịch cộng đồng và khiến các bệnh đã từng bị xóa sổ như bệnh sởi quay trở lại (Benecke và cộng sự, 2019). Nhiều người đã chết không đáng có do COVID-19 sau khi vắc-xin và khẩu trang trở thành vấn đề chính trị (Ferreira và cộng sự, 2022). Thông tin sai lệch trên truyền thông làm suy yếu khả năng ứng phó của chúng ta với đại dịch tiếp theo hoặc các tình trạng khẩn cấp quốc gia. Điều này đặt ra một mối đe dọa thực sự đối với sự tồn tại của con người (Hội đồng Cố vấn An ninh Quốc tế của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ).
An MIT study found that false news, especially political disinformation, spreads many times faster than the truth on digital media. Fake news stories tend to be novel and inspire fear, disgust, and surprise, while true stories inspire sadness, joy, and trust. The researchers found that robots accelerated the spread of true and false news at the same rate.
Một nghiên cứu của MIT phát hiện rằng tin giả, đặc biệt là thông tin sai lệch về chính trị có tốc độ lan truyền nhanh hơn nhiều lần so với sự thật trên phương tiện truyền thông kỹ thuật số. Các câu chuyện giả thường mang tính mới lạ và khơi gợi sự sợ hãi, ghê tởm và ngạc nhiên, trong khi những câu chuyện có thật thường mang lại cảm giác buồn bã, vui vẻ và sự tin tưởng. Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng robot thúc đẩy sự lan truyền của cả tin thật và giả với một tốc độ như nhau.
Researchers found that our human emotions are to blame for the more rapid spread of fake news (Vosoughi et al., 2018).
Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng chính cảm xúc của con người là nguyên nhân khiến tin giả lan truyền nhanh hơn (Vosoughi và cộng sự, 2018).
Now, with AI technology, bad actors can create “deepfake” videos in a few moments. Images that distort the truth and bend reality have never been more widespread or damaging (Martinez et al. 2024; Sandoval et al. 2024).
Hiện nay với công nghệ AI, những kẻ xấu có thể tạo ra video “deepfake” chỉ trong vài giây. Những hình ảnh bóp méo sự thật và làm sai lệch thực tế chưa bao giờ phổ biến hoặc gây hại đến mức này (Martinez và cộng sự 2024; Sandoval và cộng sự 2024).
Like Tammy Faye and Jim Bakker, content creators have discovered that more money comes from emotional engagement with followers. Rage-baiters make money from stirring up anger, disgust, and contempt in their comments sections and forums (BBC 2024). Rage bait drives up engagement numbers, padding the pockets of perpetrators. Every time we share content that includes misogyny, racism, ableism, cruelty, disgust, and hate, we encourage more creation of the same coarse content. It degrades our culture. Let’s just stop doing that (McLoughlin, et al. 2024).
Giống như Tammy Faye và Jim Bakker, những người sáng tạo nội dung đã phát hiện ra rằng họ kiếm được nhiều tiền hơn khi tạo ra sự tương tác cảm xúc với người theo dõi. Những kẻ câu tin tức kiếm tiền bằng cách kích động sự phẫn nộ, ghê tởm và khinh miệt trong các phần bình luận trên các diễn đàn của họ (BBC 2024). Chiến thuật câu tin tức làm tăng số lượng tương tác, giúp những kẻ tạo nội dung thu lợi. Mỗi lần chúng ta chia sẻ nội dung bao gồm thù ghét phụ nữ, phân biệt chủng tộc, phân biệt đối xử người khuyết tật, sự tàn nhẫn, ghê tởm và hận thù, chúng ta đang tiếp tay cho việc tạo ra nhiều nội dung thô tục tương tự. Điều này làm suy thoái văn hóa của chúng ta. Hãy ngừng làm điều đó ngay bây giờ (McLoughlin và cộng sự 2024).
Digital Media and Your Brain
Truyền thông số và não bộ của bạn
Researchers have identified several harmful effects of excessive screen time and technology use. Extensive exposure to screens includes a mix of social media, disinformation, gaming, and videos, as well as multitasking on multiple platforms (Small et al., 2020). Harmful effects may include:
- Heightened attention-deficit symptoms.
- Impaired emotional and social intelligence.
- Social isolation.
- Impaired brain development.
- Disrupted sleep.
We can try to shake ourselves out of our collective hypnotic trance with a few simple actions.
Các nhà nghiên cứu đã xác định nhiều tác hại của việc sử dụng công nghệ và thiết bị điện tử quá mức. Tiếp xúc nhiều với màn hình bao gồm mạng xã hội, thông tin sai lệch, trò chơi điện tử và video cũng như đa nhiệm trên nhiều nền tảng (Small và cộng sự, 2020). Các tác hại có thể bao gồm:
- Gia tăng các triệu chứng rối loạn tập trung.
- Suy giảm trí tuệ cảm xúc và xã hội.
- Cô lập xã hội.
- Ảnh hưởng đến sự phát triển não bộ.
- Rối loạn giấc ngủ.
Chúng ta có thể cố gắng thoát khỏi trạng thái “thôi miên tập thể” của mình bằng một vài hành động đơn giản.
Healthier Digital Media Practices
Thực hành sử dụng phương tiện truyền thông số lành mạnh hơn
- Identify a goal before you scroll: What is your intention, need, or purpose? Are you looking for a specific product? Do you want to connect with your family and friends?
- Xác định mục tiêu trước khi lướt mạng: Ý định, nhu cầu hoặc mục đích của bạn là gì? Bạn đang tìm kiếm một sản phẩm cụ thể? Bạn muốn kết nối với gia đình và bạn bè của mình?
- Mind your emotions: If a story provokes strong emotions, run it through the three gates. Is it true? Is it necessary? Is it kind? If it doesn’t pass the gate, let it die on the vine.
- Chú ý đến cảm xúc của bạn: Nếu một câu chuyện khơi gợi cảm xúc mạnh mẽ, hãy đưa nó qua ba cánh cổng. Nó có đúng không? Nó có cần thiết không? Nó có tử tế không? Nếu nó không vượt qua cánh cổng, hãy để nó tự biến mất.
- Get health information from medical experts: Real expertise requires years of education and experience. A psychologist is not a cancer specialist, and a politician is not an infectious disease expert.
- Lấy thông tin sức khỏe từ các chuyên gia y tế: Kiến thức chuyên môn thực sự đòi hỏi nhiều năm học tập và kinh nghiệm. Một nhà tâm lý học không phải là chuyên gia ung thư và một chính trị gia không phải là chuyên gia về bệnh truyền nhiễm.
- Impose a digital fast: Avoid all digital media during designated periods every day. Instead, spend time in nature, engage in a hobby, socialize, and exercise outdoors to improve mood, sleep, and mental health.
- Thực hiện chế độ “cai nghiện” kỹ thuật số: Tránh xa tất cả phương tiện truyền thông kỹ thuật số trong một khoảng thời gian nhất định mỗi ngày. Thay vào đó, hãy dành thời gian hòa mình vào thiên nhiên, theo đuổi một sở thích, giao tiếp xã hội, và tập thể dục ngoài trời để cải thiện tâm trạng, giấc ngủ và sức khỏe tinh thần.
Our human emotions can be easily manipulated like those seduced by Tammy Faye’s tears. We each bear a responsibility for spreading false information. We can champion the solution if we resist the urge to share shocking stories and instead support thoughtful criticism.
Cảm xúc con người của chúng ta có thể dễ dàng bị thao túng giống như những người bị quyến rũ bởi nước mắt của Tammy Faye. Mỗi chúng ta đều có trách nhiệm trong việc lan truyền thông tin sai lệch. Chúng ta có thể góp phần vào các giải pháp nếu chúng ta cưỡng lại cám dỗ chia sẻ những câu chuyện gây sốc và thay vào đó ủng hộ sự phê bình có suy xét.
————
