Not Better, Not Worse—Just Mine: The Power of Living Life on Your Own Terms
Người dịch: Minh Hà – Hiệu đính: Kim Tuyền
Women and women-identifying individuals are constantly handed blueprints—templates for what life should look like: fall in love, get married, have children, buy a house. These paths are often framed as default, expected, and desirable. But what happens when a woman decides not to follow that path?
Phụ nữ và những người nhận diện là phụ nữ thường xuyên được trao cho những bản thiết kế mặc định của cuộc đời: yêu đương, kết hôn, sinh con, mua nhà. Những lộ trình này thường được định khung là mặc định, được kỳ vọng và đáng ao ước. Nhưng điều gì xảy ra khi một người phụ nữ từ chối đi theo lối mòn đó?
Choosing a different life path—whether that means staying single, forgoing marriage, choosing not to have children, living alone, prioritizing career, creative work or play, or simply existing outside heteronormative timelines—can be liberating and fulfilling. It can also be lonely, misunderstood, and filled with unspoken grief.
Lựa chọn một lối sống khác, dù là độc thân, không kết hôn, không sinh con, sống một mình, ưu tiên sự nghiệp, theo đuổi một công việc sáng tạo hay niềm vui giải trí, hay đơn giản là tồn tại ngoài lộ trình dị tính chuẩn mực, hoàn toàn có thể mang lại cảm giác tự do và viên mãn. Nhưng nó cũng chất chứa nỗi cô đơn, sự hiểu lầm và những mất mát không lời.
The Pressure to Conform
Áp lực phải tuân theo chuẩn mực
There’s a quiet violence in how rigid social expectations can be. Even in 2025, there remains an undercurrent of suspicion, pity, or passive judgment aimed the diverse array of choices women make. “You’ll change your mind,” “You just haven’t met the right person,” “You’ll regret this one day,” “You’ll be a lonely cat lady,” become recurring refrains. Sometimes these comments come from strangers, but often they’re from family and friends—people who see divergence or different timelines as a threat to their own choices, or as an invitation to fix what isn’t broken.
Có một thứ bạo lực âm thầm len lỏi trong những kỳ vọng xã hội cứng nhắc. Ngay cả đến năm 2025, vẫn còn đó thái độ ngầm hoài nghi, thương hại hay phán xét đạo đức nhắm vào những lựa chọn sống đa dạng của phụ nữ. Những câu như “Rồi em sẽ đổi ý thôi”, “Em chỉ chưa gặp đúng người”, “Sau này em sẽ hối tiếc”, “Em sẽ cô đơn nuôi mèo đấy” trở thành những điệp khúc quen thuộc. Đôi khi, những lời này đến từ người xa lạ, nhưng thường là từ gia đình, bạn bè – những người xem lối rẽ khác hay nhịp sống khác là một mối đe dọa đối với lựa chọn của chính họ, hoặc một cái cớ để họ “sửa chữa” thứ vốn chẳng hề hỏng hóc.
This kind of pressure doesn’t just affect one moment—it can stretch across decades, making milestones feel awkward or invisible. There are no parties for staying true to oneself. No greeting cards for leaving a relationship that didn’t honour your needs and thriving alone. No societal rituals for women who choose themselves—however that may look.
Loại áp lực này không chỉ thoáng qua mà có thể kéo dài hàng thập kỷ, khiến các cột mốc cá nhân trở nên gượng gạo hoặc vô hình. Không có bữa tiệc mừng nào dành cho việc sống đúng với bản thân. Không có một tấm thiệp chúc mừng nào cho người đã quyết định rời bỏ một mối quan hệ không tôn trọng nhu cầu của bản thân và sống tốt một mình. Không có nghi thức xã hội nào dành cho những người phụ nữ dám chọn chính mình, bất kể lựa chọn đó có ra sao.
The Reality of Different Paths
Sự thật về những lối rẽ khác
- Being single doesn’t mean a woman is lonely or broken.
- Being childfree doesn’t mean a woman hates children.
- Not marrying doesn’t mean a woman has failed to be loved.
- Marrying and having children doesn’t mean a woman doesn’t have ambitions.
- Having just one child doesn’t mean a woman cannot handle parenthood.
- Focusing on art, healing, education, or solitude doesn’t mean a woman is missing out.
- Not being heterosexual doesn’t mean a woman is confused or incomplete.
- Not presenting as traditionally “feminine” doesn’t make a woman less valid, worthy, or real.
None of these lives are lesser in comparison to others. They are just different—and different is enough.
- Sống độc thân không có nghĩa là người phụ nữ đó cô đơn hay khiếm khuyết.
- Không có con không có nghĩa là cô ấy ghét trẻ em.
- Không kết hôn không có nghĩa là cô ấy thất bại trong tình yêu.
- Kết hôn và có con không có nghĩa là cô ấy không có hoài bão.
- Chỉ có một đứa con không có nghĩa là cô ấy kém cỏi trong vai trò làm mẹ.
- Dành thời gian cho nghệ thuật, chữa lành, học tập hay sự tĩnh lặng không có nghĩa là cô ấy đang bỏ lỡ điều gì đó.
- Không thuộc xu hướng dị tính không có nghĩa là cô ấy lạc lối hay thiếu sót.
- Không thể hiện bản thân theo “kiểu nữ tính” truyền thống không khiến cô ấy kém giá trị, kém xứng đáng hay kém chân thật.
Tất cả những cuộc đời ấy không thấp kém hơn những con đường khác, mà chỉ khác biệt. Như thế là đủ.
Naming the Loneliness
Gọi tên nỗi cô đơn
Choosing a distinct life path may come with a loneliness and grief that often goes unnamed. Even when the choice is grounded in clarity, there’s grief in what you lose socially: assumed support systems, shared rituals, cultural belonging. And that grief is rarely named, let alone held.
Chọn lối đi riêng có thể đi kèm với cảm giác cô đơn và nỗi buồn không tên. Ngay cả khi đưa ra một lựa chọn đầy minh bạch, bạn vẫn không khỏi buồn lòng với những mất mát ngoài xã hội: mất đi nguồn hỗ trợ mà bạn cho là đương nhiên, các nghi thức chung hay cảm giác thuộc về trong nền văn hóa của mình. Và những nỗi buồn ấy hiếm khi được gọi tên, chứ đừng nói đến việc được an ủi.
There’s grief in watching others be celebrated while you’re asked to explain yourself. There’s grief in being cast as someone who hasn’t “figured it out,” when really, you’ve done nothing but figure it out—quietly, courageously, independently. There’s grief in not seeing your version of adulthood reflected in the world, in stories, in structures.
Có nỗi buồn khi thấy người khác được chúc mừng, còn bạn thì phải giải thích. Có nỗi buồn khi bị gán mác “chưa tìm ra hướng đi”, trong khi thực tế là bạn đã âm thầm, dũng cảm, độc lập vạch ra con đường đó từ lâu. Có nỗi buồn khi không thấy phiên bản trưởng thành của bạn được phản chiếu trong thế giới, trong những câu chuyện hay trong cấu trúc xã hội.
Over time, this can create a painful sense of invisibility, even for women who are content in their choices. This can be especially painful when chosen lives are seen as experimental rather than intentional.
Theo thời gian, điều này có thể tạo ra cảm giác vô hình đầy tổn thương, ngay cả với những người phụ nữ cảm thấy mãn nguyện với lựa chọn của mình, đặc biệt khi người khác cho rằng họ chỉ đang “thử nghiệm” chứ không phải đang sống có chủ đích.
The Work of Reclaiming Identity
Hành trình tìm lại bản dạng
Choosing a life path true to who you are often means choosing to live with nuance. It may involve questioning inherited beliefs, letting go of scripts you held close, sitting with grief, and holding firm when others share their fears or disapproval. But it can also create space for deep authenticity.
Chọn lối sống chân thực với bản thân thường đồng nghĩa với việc học cách sống đầy tế nhị. Lối sống này có thể đòi hỏi bạn phải chất vấn những niềm tin trường tồn qua nhiều thế hệ, buông bỏ những kịch bản cuộc đời bạn từng theo đuổi, ngồi lại với nỗi buồn và giữ vững lập trường khi người khác tỏ ra e sợ hay phản đối. Tuy nhiên, hành trình này cũng sẽ mở ra cơ hội để bạn khám phá chiều sâu của sự chân thực.
A woman who chooses differently may build a life that is deeply relational, creative, expansive, or spiritually rich. She may be the aunt who teaches resilience, the mentor who leads with wisdom, the healer who holds space, the friend who shows up without distraction.
Một người phụ nữ chọn cách sống khác biệt có thể xây dựng một cuộc đời giàu kết nối, sáng tạo, rộng mở hay hướng về tâm linh. Cô ấy có thể là người dì dạy cho các cháu sự kiên cường, là người cố vấn dẫn lối bằng trí tuệ, là người chữa lành luôn hiện diện trọn vẹn, là người bạn không bao giờ phân tâm khi lắng nghe.
She may be a solo parent raising a child in a home full of intention and tenderness. She may choose to be one-and-done, trusting that her capacity, energy, or desire doesn’t need to be stretched to prove her devotion to parenthood. She may remain childfree by choice or by circumstance, cultivating meaning in ways that rarely make it into family photo albums but are no less sacred.
Cô ấy có thể là một người mẹ đơn thân, nuôi dạy con trong một mái ấm đầy quyết tâm và giàu tình thương. Cô ấy có thể chọn chỉ sinh một con, vì tin rằng chẳng cần phải ép mình dốc cạn sức lực, năng lượng và tâm can để chứng minh bản thân rất tận tụy với vai trò làm mẹ. Cô ấy có thể không sinh con theo lựa chọn hay do hoàn cảnh, và gieo mầm cho những điều ý nghĩa hiếm khi lọt vào khung ảnh gia đình nhưng không kém phần thiêng liêng.
She might build a life alongside a partner or none at all. She might pour herself into community care, into art, into learning. She might never have a traditional retirement plan or a mortgage, but she might have joy, sovereignty, and slow mornings that belong only to her and whomever she wishes to share them with.
Cô ấy có thể sống cùng bạn đời hoặc không ai cả. Cô ấy có thể dành trọn tâm huyết cho cộng đồng, cho nghệ thuật, cho tri thức. Có thể cô ấy không có một kế hoạch hưu trí theo lệ thường hay khoản vay mua nhà, nhưng cô ấy lại có niềm vui, quyền tự quyết và những buổi sáng chậm rãi chỉ thuộc về riêng bản thân và bất kỳ ai cô ấy muốn chia sẻ.
These are lives that matter. These paths aren’t “deviations” or “settling.” They’re not backup plans or cautionary tales. They are deliberate lives, shaped by intentionality, love, and agency. In a world still shaped by colonial, patriarchal, heteronormative blueprints, living where you feel best is revolutionary.
Đó là những cuộc đời có giá trị. Những con đường ấy không “lệch chuẩn” hay “tạm bợ”, không phải kế hoạch dự phòng hay câu chuyện cảnh tỉnh. Đó là những cuộc đời có chủ đích, được đúc kết từ lựa chọn, tình yêu và quyền tự chủ. Giữa thế giới vẫn bị định hình bởi khuôn mẫu thực dân, phụ hệ hay dị tính, việc sống theo cách bạn cảm thấy đúng đắn nhất là một bước tiến cách mạng.
Making Space for Choice
Mở rộng không gian cho lựa chọn
Support starts with releasing assumptions—the should haves, should dos, should bes. There is no universal right way to live. Here are ways to honour different paths—whether they are yours or someone else’s:
Sự ủng hộ bắt đầu từ việc buông bỏ định kiến, những “đáng lẽ nên”, “phải làm”, “phải trở thành”. Không có cách sống nào là đúng cho tất cả. Dưới đây là một vài cách để tôn vinh những lối đi khác biệt, bất kể là của bạn hay của người khác:
- Respect boundaries: Not all questions are appropriate. Silence is sometimes better than speculation. Our words, even when well intentioned, can impact others.
- Tôn trọng ranh giới: Không phải câu hỏi nào cũng thích hợp. Đôi khi, im lặng tốt hơn là phỏng đoán. Lời nói của ta, dù xuất phát từ thiện ý, vẫn có thể ảnh hưởng đến người khác.
- Name and validate different joys: A promotion, a marriage, adopting a pet, a solo trip, a university degree, a full house, a quiet home—all of these matter if they bring the person in question joy, a sense of accomplishment, and fulfillment.
- Gọi tên và trân trọng những niềm vui khác nhau: Thăng chức, kết hôn, nhận nuôi thú cưng, đi du lịch một mình, lấy bằng đại học, có một mái ấm đông đúc hay tĩnh lặng, tất cả đều có ý nghĩa nếu điều đó mang lại niềm vui, cảm giác thành tựu và viên mãn.
- Stay curious, not corrective: Ask, “What brings you meaning right now?” instead of “Why aren’t you…?”
- Tò mò thay vì sửa sai: Hãy hỏi: “Vào giây phút này, điều gì đang mang lại ý nghĩa cho bạn?” thay vì: “Sao bạn không…?”
- Offer care without hierarchy: Being partnered or a parent, single or childfree doesn’t make someone’s needs more urgent or real. Care isn’t a reward for meeting a checkbox—it’s a human need we all deserve to have met.
- Quan tâm không phân cấp: Có bạn đời hay làm cha mẹ, sống độc thân hay không sinh con không khiến nhu cầu của ai đó trở nên cấp bách hay chân thực hơn. Quan tâm không phải phần thưởng cho việc đạt chuẩn mà là nhu cầu cơ bản mà ai cũng xứng đáng có được.
- Build rituals around your chosen milestones: Celebrate personal wins, all types of anniversaries, or unconventional accomplishments.
- Tạo nghi thức cho những dấu mốc bạn tự chọn: Ăn mừng những chiến thắng cá nhân, mọi loại kỷ niệm hoặc những thành tựu độc đáo.
- Seek community: Surround yourself with people who honour your choices and celebrate your growth. Community can look like chosen family, quiet support, or shared joy. What matters is being seen without needing to explain.
- Tìm kiếm cộng đồng: Hãy ở bên những người tôn trọng lựa chọn của bạn và chung vui khi thấy bạn trưởng thành. Cộng đồng này có thể là gia đình do bạn chọn, là sự ủng hộ thầm lặng hay là niềm vui được sẻ chia, miễn là bạn được nhìn nhận mà không cần phải giải thích.
