‘Romantasy’ is on the rise, but reading for pleasure has fallen drastically over the past 20 years

Người dịch: Minh Hà – Hiệu đính: Lyng

Tác giả: Madeline Holcombe

Sarah J. Maas, Freida McFadden and Emily Henry –– can these popular authors join forces and save the day against a dangerous decline in reading for enjoyment?

Sarah J. Maas, Freida McFadden và Emily Henry – liệu những tác giả ăn khách này có thể hợp lực để cứu vãn tình trạng suy giảm đáng lo ngại của thói quen đọc sách giải trí?

Daily reading for pleasure has plummeted 40% over the past 20 years, according to a new study published Wednesday in the journal iScience. The report, which surveyed people in the United States about their reading habits between 2003 and 2023, showed that the decline has been sustained over time –– about 3% a year. African Americans, people with lower income or educational levels, and people in rural areas experienced the steepest decline, which highlights a growing disparity in reading access, according to the study.

Theo một nghiên cứu mới công bố hôm thứ Tư trên tạp chí iScience, tỷ lệ đọc sách hàng ngày để giải trí đã giảm tới 40% trong 20 năm qua. Báo cáo khảo sát thói quen đọc của người dân Mỹ từ 2003 đến 2023 cho thấy mức suy giảm này duy trì đều đặn theo thời gian – khoảng 3% mỗi năm. Theo nghiên cứu, nhóm người Mỹ gốc Phi, với thu nhập hoặc trình độ học vấn thấp hơn, cùng với nhóm người sống ở khu vực nông thôn ghi nhận mức giảm mạnh nhất. Qua đó, nghiên cứu phản ánh khoảng cách ngày càng lớn trong cơ hội tiếp cận văn hoá đọc.

Reading for enjoyment is important for many reasons, including critical thinking and empathy development, but not all is lost. Experts say tools are in place for reading to make a comeback — and romance, fantasy and mystery are leading the way.

Đọc sách giải trí quan trọng đối với nhiều phương diện, từ tư duy phản biện đến năng lực đồng cảm, nhưng mọi chuyện chưa chấm hết ở đó. Các chuyên gia cho rằng chúng ta đang sẵn có các yếu tố thuận lợi để khôi phục thói quen đọc; ngoài ra, tiểu thuyết lãng mạn, giả tưởng và trinh thám đang dẫn đầu xu hướng này.

Whatever you like to read can be good for you

Bất cứ thể loại nào bạn thích đều có lợi cho bạn

The overall trends in reading for pleasure may be on the decline, but there have been successes in the wild popularity of series, book clubs and conversations about books on social media.

Xu hướng chung của việc đọc để giải trí có đi xuống nhưng vẫn có những điểm sáng từ sức hút mạnh mẽ của các bộ truyện, câu lạc bộ sách và các cuộc thảo luận về sách trên mạng xã hội.

Genre books –– romance, fantasy and mystery in particular –– have had a surge in popularity, a trend that highlights two key strategies for more reading: finding what you like and creating community, said Cybil Wallace, who formerly worked at CNN and is now managing editor at Goodreads, a website where readers track their reading and share recommendations with others.

Những dòng sách thể loại, đặc biệt là lãng mạn, giả tưởng và trinh thám đang trên đà bùng nổ, xu hướng này đã chỉ ra điểm then chốt để thúc đẩy việc đọc: tìm ra điều bản thân yêu thích và xây dựng cộng đồng. Đó là chia sẻ của Cybil Wallace, cựu nhân viên CNN và hiện là tổng biên tập điều hành của Goodreads – nền tảng cho phép độc giả theo dõi quá trình đọc và chia sẻ gợi ý với nhau.

Maybe you like a cozy romance novel, a thick history book, a business read or high literature — whatever you enjoy reading can offer benefit, she said.

Cô chia sẻ: “Có thể bạn thích một cuốn tiểu thuyết lãng mạn nhẹ nhàng, một bộ sách sử dày, một cuốn sách về kinh doanh hay văn học hàn lâm, bất kể bạn thích đọc gì thì nó cũng đều mang lại lợi ích cho bạn”.

In many ways, reading is a “workout for the brain,” said Teresa Cremin, professor of education and codirector of the Centre for Literacy and Social Justice at The Open University in the United Kingdom. Reading can require deep critical and creative thinking as well as nurture cognitive patience, or sustained concentration, she added. Engaging in alternate worlds, histories, cultures and experiences through fictional characters can be helpful in developing compassion and empathy, she added.

Ở nhiều khía cạnh, đọc là một dạng “rèn luyện não bộ”, theo giáo sư Teresa Cremin, đồng giám đốc Trung tâm Học vấn và Công bằng Xã hội tại Đại học Mở (The Open University, Vương quốc Anh). Bà cho rằng đọc đòi hỏi tư duy phản biện và sáng tạo sâu sắc, đồng thời nuôi dưỡng khả năng tập trung lâu dài. Việc đắm mình vào những thế giới, lịch sử, văn hóa và trải nghiệm khác biệt thông qua nhân vật hư cấu cũng giúp bồi dưỡng lòng trắc ẩn và khả năng đồng cảm.

While leisure reading can be cognitively strengthening, it also is helpful for relaxation and stress reduction, said study coauthor Dr. Jill Sonke, who is currently serving as a US Cultural Policy senior fellow at Stanford University. She is codirector of the EpiArts Lab, a National Endowment for the Arts Research Lab at the University of Florida in partnership with University College London.

Ngoài tác động tăng cường nhận thức, đọc để giải trí còn giúp người đọc thư giãn và giảm căng thẳng, theo đồng tác giả nghiên cứu – tiến sĩ Jill Sonke, hiện là nghiên cứu viên cao cấp về chính sách văn hóa Hoa Kỳ tại Đại học Stanford. Bà đồng thời là đồng giám đốc EpiArts Lab – phòng thí nghiệm nghiên cứu thuộc Quỹ Nghệ thuật Quốc gia Hoa Kỳ phối hợp với Đại học Florida và Đại học Luân Đôn.

This benefit is especially key in the digital age — people have a lot of stress but less leisure time, added Sonke, who is also director of research initiatives and research professor at the UF Center for Arts in Medicine. “Low-hanging fruit around relaxation is really important today,” Sonke said.

Lợi ích này đặc biệt quan trọng trong thời đại kỹ thuật số, nơi con người chịu nhiều áp lực nhưng có ít thời gian rảnh, Sonke bổ sung. Bà cũng là giám đốc sáng kiến nghiên cứu và giáo sư nghiên cứu tại Trung tâm Nghệ thuật trong Y học tại Đại học Florida. Sonke chia sẻ: “Ngày nay, những giải pháp dễ thực hiện để thư giãn thực sự rất quan trọng”.

The accessibility of books makes them a useful way to engage in arts and culture –– libraries, bookstores and online resources are often more available than galleries and theaters, she added. Reading “affords the opportunity to step away from daily life pressures, relax and immerse oneself,” Cremin said.

Theo bà, khả năng tiếp cận sách dễ dàng khiến chúng trở thành công cụ hữu hiệu để tiếp cận nghệ thuật và văn hóa. Thư viện, hiệu sách và nguồn tài nguyên trực tuyến thường dễ tiếp cận hơn so với phòng trưng bày hay nhà hát. “Đọc cho phép ta rời xa những áp lực thường nhật, thư giãn và đắm mình vào một thế giới khác” – Cremin cho biết.

Reading is essential for kids

Đọc sách là hoạt động thiết yếu với trẻ em

A helpful step to raising readers is being a reader yourself, according to Cremin.

Cremin chia sẻ: Một bước quan trọng để nuôi dưỡng thói quen đọc cho con cái là chính bạn cũng trở thành người đọc.

“When adults position themselves as fellow readers, my own research indicates that they model the value and satisfaction they find in their own literate lives and induct young people into such pleasures,” she said.

“Nghiên cứu của tôi cho thấy khi người lớn tự coi mình là những bạn đọc, họ trở thành tấm gương về giá trị và niềm vui mà họ tìm thấy trong thế giới ngôn từ của chính mình, từ đó dẫn dắt trẻ khám phá niềm vui ấy” – bà cho biết.

Fortunately, the study did not show a steep decline in reading to children –– but families still aren’t reading together enough, Sonke said. Of the more than 236,000 people in the study, 20% had children at home younger than age 9, she said — but only 2% are reading with children.

Sonke lưu ý: May mắn là nghiên cứu không ghi nhận sự sụt giảm mạnh trong việc đọc sách cho trẻ, nhưng các gia đình vẫn chưa đọc cùng nhau đủ nhiều. Trong số hơn 236.000 người tham gia nghiên cứu, 20% có con dưới 9 tuổi sống cùng nhà, nhưng chỉ 2% trong số đó đọc sách cùng con.

“We know that for children, being read to is linked to preparation for reading, preparation for early education, and it’s also linked to reading attainment later on,” Sonke said. “Of course, those educational implications are really significant, and I think they become even more significant as we enter this era of AI.”

Sonke phân tích: “Chúng ta biết rằng với trẻ nhỏ, việc được đọc cho nghe có liên hệ mật thiết với tâm thế chuẩn bị cho việc đọc, cho giáo dục sớm, và sau này còn gắn với kỹ năng đọc sau này. Những tác động giáo dục này rõ ràng rất quan trọng, và tôi nghĩ chúng càng trở nên ý nghĩa hơn khi chúng ta bước vào kỷ nguyên AI”.

But learning isn’t the only reason why reading is crucial for kids. “My motivation for reading to my kids was certainly about educational attainment and readiness, but it was really an important bonding time in our family, and we also know that bonding with children is really important to their well-being,” she added. Children enjoying reading is vital for addressing social inequities, Cremin said. Daily reading was 49% less prevalent in African Americans than White by 2023, the new study found.

Tuy nhiên, lợi ích của việc đọc với trẻ em không chỉ dừng lại ở mặt học tập. “Động lực của tôi khi đọc cho con nghe chắc chắn liên quan đến tâm thế sẵn sàng và thành tích học tập, nhưng đồng thời đó cũng là khoảng thời gian gắn kết gia đình vô cùng quan trọng. Và chúng ta cũng biết sự gắn bó với trẻ có ảnh hưởng lớn đến sức khỏe tinh thần của các em” – bà nói thêm. Theo Cremin, việc trẻ yêu thích đọc sách là yếu tố then chốt để giải quyết vấn đề bất bình đẳng xã hội. Nghiên cứu mới cho thấy đến năm 2023, tỷ lệ đọc hằng ngày ở người Mỹ gốc Phi thấp hơn 49% so với người da trắng.

Khiến việc đọc thú vị trở lại

Making reading cool again

While it is important for the education system to increase access to reading in schools, through libraries and other structural changes, there are also things your family can implement at home, Cremin said. Go ahead and get the audiobook or e-book if it is more accessible, and set aside phone-free time so family or friends can gather together and read aloud or beside one another, she said.

Dù hệ thống giáo dục có vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy khả năng tiếp cận việc đọc sách tại trường học, thông qua thư viện và các cải thiện ở cấp hệ thống, vẫn có nhiều việc các gia đình có thể thực hiện tại nhà, Cremin cho biết. Bà gợi ý: “Cứ thoải mái chọn sách nói hay sách điện tử nếu chúng dễ tiếp cận hơn, và hãy dành ra những khoảng thời gian không điện thoại để gia đình hay bạn bè có thể cùng nhau đọc to hoặc ngồi cạnh nhau và đọc”.

If you haven’t found your genre yet, try looking at the movies, shows or other cultural elements you enjoy and find books that fit those interests, Wallace said. For whatever you enjoy, you are likely to find a community around it, which is essential for building a reading habit. Whether you gather with a group of friends, engage with other readers on a social media page or follow a podcast, find the people who you can connect with through books, Wallace added.

Wallace khuyên: Nếu bạn chưa tìm ra thể loại mình thích, hãy thử xem xét loại phim ảnh, chương trình hay những yếu tố văn hóa mà bạn yêu thích để tìm sách phù hợp. Dù bạn thích gì, rất có khả năng bạn sẽ tìm được một cộng đồng cùng chia sẻ, đây là điểm then chốt của việc hình thành thói quen đọc. Dù là tụ họp với nhóm bạn, tham gia cộng đồng đọc trên mạng xã hội hay theo dõi một podcast, hãy tìm những người bạn có thể kết nối thông qua sách.

“Reading itself is very solitary: You’re sitting alone for hours on end with a book,” she said. “But I think the process of finding books, of sharing books, of talking about books, is really another side of it.”

Cô chia sẻ: “Đọc về bản chất là một hoạt động khá đơn độc: bạn ngồi một mình hàng giờ liền với một cuốn sách. Nhưng tôi cho rằng quá trình tìm sách, chia sẻ sách và trò chuyện về sách chính là một mặt khác của việc đọc”.

Nguồn: https://edition.cnn.com/2025/08/20/health/reading-for-pleasure-decline-wellness