Parenting in a Judgy World/ Làm Cha Mẹ Giữa Một Thế Giới Đầy Phán Xét

Parenting in a Judgy World/ Làm Cha Mẹ Giữa Một Thế Giới Đầy Phán Xét

Biên dịch: Ngọc Lam – Hiệu đính: Linh

Why judgment hurts parents—and what we can do to stay confident and connected.

Vì sao sự phát xét làm tổn thương các bậc cha mẹ – và những gì chúng ta có thể làm để duy trì sự tự tin và kết nối.

Two weeks ago, I was boarding a flight with my 5-year-old. Happily, she waited patiently to get on the flight. Behind me was a mom traveling alone with her toddler, who was struggling with the wait to board. She handed her daughter her phone so she could watch PBS Kids as we waited in the jetway. She then said to me, “I don’t let her have electronics usually. This is just a one-time thing.” She had felt the need to justify her decision to me. I felt horrible as I did not want her to feel judged. I’ve felt judged many times in my parenting, and it hurts and undermines my confidence as a parent.

Hai tuần trước, tôi đang lên máy bay cùng con gái 5 tuổi của mình. Con bé vui vẻ và kiên nhẫn chờ đến lượt lên máy bay. Phía sau tôi là một người mẹ đi một mình cùng con nhỏ, đang vật lộn với việc giữ con kiên nhẫn khi chờ đợi. Cô ấy đưa điện thoại cho con xem chương trình PBS Kids trong lúc đứng ở lối lên máy bay. Sau đó, cô quay sang tôi và nói: “Tôi thường không cho con dùng thiết bị điện tử. Đây chỉ là ngoại lệ thôi.” Cô ấy cảm thấy cần phải biện minh cho quyết định của mình với tôi. Điều đó khiến tôi cảm thấy thật tệ — vì tôi không hề muốn cô ấy cảm thấy bị phán xét. Bản thân tôi đã từng nhiều lần cảm thấy bị đánh giá trong cách mình nuôi con, và mỗi lần như vậy đều khiến tôi tổn thương và lung lay niềm tin vào chính mình với vai trò làm cha mẹ.

For example, a few years ago, I was flying alone with my then 3-year-old. My daughter was tired, restless, and determined to get out of her seat. I tried all my usual tricks—snacks, a favorite stuffed animal, my phone with her beloved Bluey—yet she just wasn’t having it. As I juggled her squirming body with our carry-on and attempted to buckle the seatbelt, I felt a sharp gaze from a parent sitting across the aisle. He sighed dramatically, shook his head, and mumbled something about “screen time these days.” My cheeks burned as I struggled to stay calm in the face of his obvious disapproval.

Ví dụ, vài năm trước tôi từng bay một mình cùng cô con gái 3 tuổi. Hôm đó, con bé mệt mỏi, bồn chồn và nhất quyết không chịu ngồi yên. Tôi đã thử mọi “chiêu” quen thuộc — đồ ăn vặt, thú nhồi bông yêu thích, cả điện thoại với chương trình Bluey mà con mê mẩn — nhưng tất cả đều vô ích. Khi tôi cố gắng vừa giữ lấy cơ thể bé nhỏ đang quẫy đạp, vừa xoay sở với hành lý xách tay và tìm cách cài dây an toàn, tôi cảm nhận được ánh nhìn sắc lạnh từ một phụ huynh ngồi đối diện bên kia lối đi. Anh ta thở dài thật to, lắc đầu đầy ngao ngán rồi lẩm bẩm điều gì đó về “trẻ con thời nay toàn dán mắt vào màn hình.” Má tôi nóng bừng lên vì xấu hổ, trong khi tôi phải cố giữ bình tĩnh trước sự khó chịu và phán xét quá rõ ràng của anh ta.

I’m a mom and a developmental psychology researcher, so I’m fascinated by how parents view one another—and how those judgments affect us. But in that moment, my professional curiosity evaporated, replaced by a sinking feeling of inadequacy. I wondered: Am I doing everything wrong? If you’ve ever felt judged in the parenting realm—whether by strangers on an airplane, fellow parents at the park, or your own family—you’re not alone.

Tôi là một người mẹ và cũng là một nhà nghiên cứu tâm lý học phát triển, vì vậy tôi luôn bị cuốn hút bởi cách các bậc phụ huynh nhìn nhận lẫn nhau — và những đánh giá đó ảnh hưởng đến chúng ta ra sao. Thế nhưng, trong khoảnh khắc ấy, mọi tò mò mang tính chuyên môn của tôi bỗng tan biến, nhường chỗ cho cảm giác hụt hẫng và kém cỏi. Tôi tự hỏi: Liệu mình có đang làm sai tất cả mọi thứ không? Nếu bạn từng cảm thấy bị phán xét trong hành trình làm cha mẹ — dù là bởi người lạ trên máy bay, những phụ huynh khác ở công viên, hay thậm chí chính gia đình mình — thì bạn không hề đơn độc.

The Toddler Years: A Hotbed for Judgment/ Những Năm Tháng Đầu Đời: Giai Đoạn Dễ Bị Phán Xét Nhất

In my research at Nested (and personal experience), parents of toddlers often navigate a maze of public scrutiny. Toddlers are in a stage marked by rapid developmental changes and big emotions that can erupt in very public ways—cue the meltdowns, defiant “no’s,” and resistance to seatbelts on planes. People watching from the sidelines see only the child’s behavior, not the nuanced dance we do behind the scenes to manage stress and maintain some semblance of order.

Trong quá trình nghiên cứu tại Nested — cũng như từ chính trải nghiệm cá nhân — tôi nhận thấy rằng các bậc phụ huynh có con trong độ tuổi chập chững biết đi thường phải xoay xở trong một mê trận những ánh nhìn soi mói từ công chúng. Trẻ ở giai đoạn này trải qua những thay đổi phát triển nhanh chóng, cùng với những cảm xúc mãnh liệt dễ bùng nổ ở nơi công cộng — điển hình là những cơn ăn vạ, tiếng “không” đầy thách thức, hay sự vùng vẫy khi bị yêu cầu thắt dây an toàn trên máy bay. Những người quan sát bên ngoài chỉ nhìn thấy hành vi của đứa trẻ, mà không hề thấy được “vũ điệu tinh tế” phía sau hậu trường — nơi chúng tôi cố gắng điều hòa căng thẳng và giữ cho mọi thứ không rơi vào hỗn loạn.

A 2020 study (among others) shows that parents of young children feel a heightened sense of being watched and judged (Simmons, 2020; Pederson, 2019; Chen & Yu, 2021). Part of the reason is that toddlers’ actions are so visible; another part is our collective tendency to compare what we see in the moment to some idealized notion of perfect parenting. It’s almost a cultural pastime to dish out opinions on feeding methods, sleep routines, potty training, and disciplinary approaches.

Một nghiên cứu năm 2020 (cùng với nhiều nghiên cứu khác) cho thấy các bậc phụ huynh có con nhỏ thường cảm thấy mình đang bị theo dõi và phán xét ở mức độ cao hơn bình thường (Simmons, 2020; Pederson, 2019; Chen & Yu, 2021). Một phần lý do là vì hành vi của trẻ nhỏ thường rất dễ nhìn thấy; phần khác xuất phát từ xu hướng chung của xã hội trong việc so sánh những gì ta chứng kiến tức thì với một hình mẫu nuôi dạy con lý tưởng đầy ảo tưởng. Gần như đã trở thành một “thú vui văn hóa” khi ai đó thoải mái đưa ra ý kiến về mọi thứ — từ cách cho con ăn, thói quen ngủ, tập đi vệ sinh cho đến các biện pháp kỷ luật.

It Doesn’t Stop There: Judgment Through All Stages/ Nó Không Dừng Ở Đó: Sự Phán Xét Xuyên Suốt Các Giai Đoạn

Of course, toddlerhood isn’t the only time we face such scrutiny. Parenting is a marathon, with challenges in every phase. From conception all the way through the teen years and beyond, judgment follows us like a persistent shadow:

• Pregnancy: Even before the baby is born, social media can shape prospective parents’ self-perception and introduce pressures and judgments from online communities and influencers (Crowe et al., 2020)
• Infancy and Feeding Choices: Even before we hit the toddler stage, many of us wrestle with external opinions on how we feed our babies. Despite movements emphasizing “fed is best,” breastfeeding vs. formula debates continue to spark heated commentary from friends, family, and the internet (Blum, 1999).
• Elementary-Aged Kids and Screen Time: As kids grow, the concern shifts to how much (or little) screen time they get. Some parents dole out tablets freely; others strictly limit digital media. The gray area in between invites countless opportunities for passive-aggressive remarks or outright disapproval (Radesky, et al., 2016).
• Parenting Teens and “Permissiveness”: Once our children reach adolescence, the stakes feel even higher. Are we giving them too much freedom? Or maybe we’re smothering them? Society loves to label us as either “helicopters” or “hands-off.” In reality, most parents of teens are walking a tightrope, fine-tuning their approach daily.

Tất nhiên, giai đoạn nhũ nhi không phải là giai đoạn duy nhất chúng ta phải đối mặt với sự soi xét. Làm cha mẹ là một hành trình dài như chạy marathon, với những thử thách ở mọi giai đoạn. Từ khi mang thai cho đến tuổi thiếu niên — và cả sau đó — sự phán xét luôn dõi theo ta như một cái bóng dai dẳng:

• Mang thai: Ngay cả trước khi em bé chào đời, mạng xã hội đã có thể ảnh hưởng đến cách các bậc cha mẹ tương lai nhìn nhận bản thân, đồng thời tạo ra áp lực và những lời phán xét từ cộng đồng trực tuyến và các “người có ảnh hưởng” (Crowe et al., 2020).
• Giai đoạn sơ sinh và lựa chọn cách cho ăn: Trước khi bước vào tuổi tập đi, nhiều người trong chúng ta đã phải vật lộn với các ý kiến trái chiều về cách nuôi dưỡng con. Dù phong trào “miễn là trẻ được ăn no là tốt nhất” (fed is best) đang ngày càng phổ biến, cuộc tranh luận giữa việc cho bú sữa mẹ hay dùng sữa công thức vẫn tiếp tục làm dấy lên những bình luận gay gắt từ bạn bè, gia đình và cả cộng đồng mạng (Blum, 1999).
• Trẻ ở độ tuổi tiểu học và vấn đề thời gian sử dụng thiết bị điện tử: Khi trẻ lớn hơn, mối quan tâm lại chuyển sang việc chúng dành bao nhiêu thời gian trước màn hình. Có phụ huynh thoải mái cho con sử dụng máy tính bảng; có người lại kiểm soát nghiêm ngặt việc tiếp cận công nghệ. Khu vực “xám” ở giữa hai thái cực này tạo điều kiện cho vô vàn những lời bình bóng gió, thậm chí là chỉ trích công khai (Radesky et al., 2016).
• Nuôi dạy trẻ vị thành niên và vấn đề “quá nuông chiều”: Khi con bước vào tuổi thiếu niên, áp lực lại càng tăng cao. Liệu chúng ta có đang cho con quá nhiều tự do? Hay ngược lại, đang kìm kẹp chúng quá mức? Xã hội rất thích gán nhãn chúng ta là “cha mẹ trực thăng” (luôn kiểm soát con) hoặc “bỏ mặc con cái.” Nhưng trên thực tế, phần lớn phụ huynh đang chật vật giữ thăng bằng, điều chỉnh phương pháp nuôi dạy từng ngày.

Why We Judge—and How It Hurts Us/ Lý Do Ta Phán Xét – Và Cách Nó Tổn Thương Chúng Ta

Judgment arises from a natural human tendency to compare ourselves with others. From an evolutionary perspective, we learned to adapt by observing and critiquing group behavior. But in modern parenting culture, these knee-jerk judgments often do more harm than good (Festinger, 1954). In my own work—and in conversations with colleagues—I see how these attitudes contribute to heightened anxiety and self-doubt among parents. We become fearful of “failing” in front of others, and that fear can drive us away from supportive communities. Ironically, the very people who could help us navigate difficult moments (other parents) may become the people we avoid, simply because we don’t want to risk feeling judged.

Sự phán xét bắt nguồn từ xu hướng tự nhiên của con người: so sánh bản thân với người khác. Từ góc độ tiến hóa, chúng ta học cách thích nghi bằng cách quan sát và đánh giá hành vi của cộng đồng. Tuy nhiên, trong văn hóa nuôi dạy con hiện đại, những phản ứng phán xét mang tính bản năng này lại thường gây hại nhiều hơn là mang lại lợi ích (Festinger, 1954). Trong công việc của tôi — và qua các cuộc trò chuyện với đồng nghiệp — tôi thấy rõ cách những thái độ này góp phần làm gia tăng lo âu và sự nghi ngờ bản thân ở các bậc cha mẹ. Chúng ta bắt đầu sợ “thất bại” trước mắt người khác, và nỗi sợ đó có thể khiến ta rời xa những cộng đồng vốn có thể mang lại sự hỗ trợ. Trớ trêu thay, chính những người có thể giúp ta vượt qua những thời điểm khó khăn (các bậc phụ huynh khác) lại trở thành đối tượng mà ta né tránh, chỉ vì không muốn mạo hiểm cảm thấy mình bị phán xét.

Staying Grounded in a World That Loves to Judge/ Giữ Vững Niềm Tin Giữa Thế Giới Thích Phán Xét

Despite the challenges, we can take steps to stay sane and confident in our parenting journey:

1. Practice Self-Compassion: We extend patience and kindness toward our children—yet we forget to offer ourselves the same grace. The next time you feel that sting of judgment (like I did on the airplane), remind yourself: I’m doing my best. You and your child are allowed to have hard days.
2. Seek Supportive Communities: It’s tempting to avoid all parent groups for fear of judgment, but not every space is created equal. I’ve found small Facebook communities and local parent groups that foster respect and empathy. Surrounding yourself with people who lift you up can make an enormous difference.
3. Understand the Context: Every family’s situation is unique—culturally, financially, and developmentally. Judging others based on a single snapshot (like a frazzled mom on a plane) doesn’t capture the context. Likewise, when someone judges you, try to remember they don’t see your full story.
4. Stay Curious: In my research, I often approach new topics with curiosity rather than criticism. We can apply that same mindset to everyday parenting. Instead of condemning another parent’s choices, ask questions (or simply reflect silently): What might be going on beneath the surface? Curiosity fosters understanding, while judgment fuels division (Hardy, 2025).

Dù phải đối mặt với nhiều thách thức, chúng ta vẫn có thể chủ động gìn giữ sự tỉnh táo và sự tự tin trên hành trình làm cha mẹ:

• Thực hành lòng trắc ẩn với chính mình: Chúng ta luôn kiên nhẫn và dịu dàng với con cái — nhưng lại thường quên dành sự bao dung đó cho bản thân. Lần tới khi bạn cảm thấy bị phán xét (như tôi đã từng trên chuyến bay), hãy tự nhắc mình: Mình đang cố gắng hết sức rồi. Bạn và con có quyền trải qua những ngày khó khăn.
• Tìm kiếm cộng đồng tích cực: Dù đôi khi bạn muốn tránh xa mọi nhóm cha mẹ vì sợ bị đánh giá, không phải không gian nào cũng giống nhau. Tôi đã tìm thấy những cộng đồng nhỏ trên Facebook và các nhóm phụ huynh địa phương đầy tôn trọng và thấu hiểu. Việc bao quanh mình bằng những người truyền cảm hứng và nâng đỡ bạn có thể tạo nên sự khác biệt to lớn.
• Hiểu rõ bối cảnh: Mỗi gia đình đều có hoàn cảnh riêng — về văn hóa, tài chính và sự phát triển của trẻ. Việc phán xét người khác chỉ qua một khoảnh khắc ngắn ngủi (như một người mẹ kiệt sức trên máy bay) hoàn toàn không phản ánh được toàn cảnh. Tương tự, khi bạn bị người khác đánh giá, hãy nhớ rằng họ không thấy được câu chuyện đầy đủ phía sau bạn.
• Giữ tâm thế cởi mở: Trong nghiên cứu của mình, tôi luôn tiếp cận các chủ đề mới với sự tò mò thay vì phán xét. Chúng ta hoàn toàn có thể áp dụng cách tiếp cận đó vào việc nuôi dạy con hằng ngày. Thay vì lên án lựa chọn của một phụ huynh khác, hãy thử đặt câu hỏi (hoặc đơn giản là suy ngẫm trong thinh lặng): Có điều gì ẩn sau vẻ ngoài kia không? Sự tò mò nuôi dưỡng sự thấu hiểu, trong khi phán xét chỉ làm gia tăng khoảng cách (Hardy, 2025).

Rewriting the Narrative/ Viết Lại Góc Nhìn

Parenting is already complicated enough without the added burden of unsolicited opinions. Whether we’re worried about our preschooler’s meltdown in public or our teenager’s late curfew, we all share a common thread: We care deeply about our kids and want the best for them.

Việc làm cha mẹ vốn đã đủ phức tạp, chưa kể đến gánh nặng từ những lời góp ý không mong đợi. Dù chúng ta đang lo lắng vì cơn ăn vạ của con mầm non nơi công cộng hay trăn trở trước giờ giới nghiêm muộn của con tuổi teen, thì vẫn có một điểm chung kết nối tất cả chúng ta: Chúng ta yêu con sâu sắc và luôn mong điều tốt nhất cho chúng.

If we remind ourselves—and one another—that parenting is a learning process, we stand a better chance of reducing the anxiety and guilt that so often accompany these judging eyes. When we see another parent struggling (or we are that struggling parent), we can extend empathy instead of critical glances. Doing so shifts our culture toward genuine support, making the journey a little easier for everyone.

Nếu chúng ta luôn tự nhắc mình — và nhắc nhau — rằng việc làm cha mẹ là một quá trình học hỏi không ngừng, thì ta sẽ có cơ hội tốt hơn để giảm bớt lo âu và cảm giác tội lỗi vốn thường đi kèm với những ánh nhìn phán xét. Khi chứng kiến một phụ huynh khác đang chật vật (hoặc chính chúng ta rơi vào hoàn cảnh đó), hãy chọn trao đi sự thấu cảm thay vì cái nhìn soi xét. Chính hành động ấy sẽ góp phần thay đổi văn hóa nuôi dạy con, hướng đến sự hỗ trợ chân thành — và làm cho hành trình này trở nên nhẹ nhàng hơn với tất cả chúng ta.

We may never eradicate judgment entirely, but we can change how we respond to it and how we treat others in similar shoes. When I look back on that airplane incident, I realize the only thing that would have eased my burden (and my daughter’s meltdown) was a bit of kindness or even a knowing nod from a fellow parent. Let’s be that kind of community for one another—because parenting is hard enough. We all deserve a break, a smile, and maybe even a helping hand (or a few extra snacks) when the seatbelt sign is on and emotions are running high.

Có thể chúng ta sẽ không bao giờ loại bỏ hoàn toàn được sự phán xét, nhưng chúng ta có thể thay đổi cách mình phản ứng với nó — và cách đối xử với những người cũng đang ở trong hoàn cảnh tương tự. Khi nhìn lại sự việc trên máy bay hôm đó, tôi nhận ra điều duy nhất có thể làm nhẹ bớt gánh nặng (và cơn khủng hoảng của con gái tôi) chính là một chút tử tế — hay chỉ đơn giản là cái gật đầu cảm thông từ một phụ huynh khác. Hãy cùng nhau xây dựng một cộng đồng như thế — bởi vì việc làm cha mẹ vốn đã đủ gian nan. Tất cả chúng ta đều xứng đáng có được một khoảng lặng, một nụ cười, và có khi là một bàn tay giúp đỡ (hoặc vài gói snack dự phòng) khi đèn thắt dây an toàn bật sáng và cảm xúc đang dâng cao.