What Therapy Can and Can’t Do
Tác giả: Tiến sĩ Seth J. Gillihan
Người dịch: Hồng Ngọc – Hiệu đính: Hoàng Nguyễn
Key Points
- Hope is a key element of effective therapy, but unrealistic hopes can lead to frustration and disappointment.
- Most of the benefits that therapy brings come through the changes it helps you to make.
- Learning to roll with life’s problems can be just as important as removing them.
Những Điểm Chính
- Niềm tin và hy vọng là những yếu tố quan trọng để giúp đạt được hiệu quả trong trị liệu tâm lý, nhưng khi chúng trở thành những kỳ vọng phi thực tế thì việc cảm thấy bức bối và thất vọng là không thể tránh khỏi.
- Hầu hết những lợi ích mà trị liệu tâm lý đem lại xuất phát từ những thay đổi trong cách suy nghĩ và hành động mà nó giúp bạn thực hiện.
- Học cách “sống chung với lũ” và đối mặt với những vấn đề trong cuộc sống cũng quan trọng như việc giải quyết chúng vậy.
One of the most helpful things about psychotherapy is the hope it can bring. So many men and women in my clinical practice have said they felt better after our first meeting, even though nothing in their lives had really changed. Most of the time, they described feeling more hopeful that the issues they brought to therapy could improve.
Một trong những điều hữu ích nhất về tâm lý trị liệu là niềm hy vọng mà nó có thể mang lại. Rất nhiều thân chủ của tôi—cả nam và nữ—đều nói rằng họ cảm thấy tốt hơn nhiều sau buổi gặp mặt đầu tiên, dù cho chưa có sự chuyển biến thực sự nào trong cuộc sống của họ. Hầu hết thời gian, họ thường thể hiện niềm hy vọng và trông mong rằng những vấn đề mà họ đem đến buổi tham vấn đều có thể được cải thiện.
What Therapy Can Offer
Những gì mà trị liệu tâm lý có thể đem lại
Just as hope can be buoying, disappointed hope can be deflating.
Giống như việc niềm tin và hy vọng có thể là bàn tay nâng đỡ để kéo ta lên, thì tương tự, khi những kỳ vọng ấy bị dập tắt và thất vọng bủa vây, nó sẽ có thể làm ta nhụt chí và đẩy ta chìm sâu hơn vào vực thẳm.
What is realistic to expect from therapy? We can’t know what any individual will take from it, but the following are common benefits.
Vậy thế nào mới là thực tế mà chúng ta có thể mong đợi từ phương pháp trị liệu tâm lý? Tuy ta không thể biết nó sẽ mang lại điều gì và có ý nghĩa như thế nào đối với từng cá nhân, nhưng sau đây là những lợi ích phổ biến mà ta có thể mong đợi.
✅ Self-Knowledge
A skilled therapist can help you discover aspects of yourself that you might not be aware of. They can also help you recognize how your thought patterns contribute to your struggles, or how your present-day reactions to certain people resemble some of your earliest relationships. These kinds of insights can help you make important changes in your life.
✅ Tự hiểu mình
Một nhà trị liệu tâm lý lành nghề có thể giúp bạn khám phá ra những khía cạnh của bản thân mà có lẽ bạn còn không hề biết. Họ cũng có thể giúp bạn nhận ra những chiều hướng suy nghĩ mà đã góp phần tạo nên những khó khăn của bạn, hay cách mà bạn tương tác và phản ứng với một số đối tượng nhất định mang điểm tương đồng như thế nào với những mối quan hệ đầu đời của mình. Sự nhận thức về những khía cạnh ẩn giấu này sẽ có thể giúp bạn tạo nên những bước thay đổi quan trọng.
✅ Emotion Regulation
Many therapies can help you gain more control over how you handle emotions. You can learn how to tame anxiety, for example, or channel anger in more effective ways.
✅ Kiểm soát cảm xúc
Có nhiều phương pháp trị liệu có thể giúp bạn trở nên tốt hơn trong việc điều hòa
bản thân và kiểm soát những xúc cảm bấp bênh của mình. Ví dụ, bạn có thể học cách chế ngự nỗi lo âu hoặc làm thế nào để giải quyết cơn giận dữ bằng những biện pháp hiệu quả hơn.
✅ Validation
Most therapists are empathic and affirming toward the people they work with. Even if you’re confused or dismayed by the things you feel and do, a therapist can help you see that your thoughts, feelings, and actions make sense given your history, learning patterns, and beliefs.
✅ Sự tin tưởng và công nhận
Hầu hết các nhà trị liệu đều luôn mở lòng cảm thông và đưa ra sự khuyến khích, hỗ trợ về mặt tinh thần, cũng như trấn an và công nhận những dòng cảm xúc, suy nghĩ của vị thân chủ mà họ đang làm việc cùng. Ngay cả khi bạn cảm thấy bối rối, rơi vào hỗn độn hoặc thất vọng bởi những hành vi và cảm nhận của bản thân, thì một nhà trị liệu sẽ có thể giúp bạn nhận ra rằng tất cả những suy nghĩ, cảm xúc và hành động ấy của bạn đều có thể hiểu được; sự xuất phát của chúng đều mang ý nghĩa và lý do khi ta xét đến quá khứ, khuynh hướng tư duy tiếp thu, và niềm tin của bạn.
✅ Self-Acceptance
Practically all forms of therapy aim to help you be more accepting of who you are, including the parts of yourself that you might be ashamed of and want to disown. Paradoxically, the willingness to accept all of yourself just as you are is an incredibly important step toward the changes you want to make.
“The curious paradox is that when I accept myself just as I am, then I can change.” -Carl Rogers
✅ Chấp nhận bản thân, yêu thương lấy mình
Thực tế mà nói thì mọi loại hình trị liệu tâm lý đều nhắm tới đích đến cuối cùng là để bạn thêm hiểu bản thân và chấp nhận con người mình hơn, bao gồm cả những khía cạnh mà bạn cảm thấy hổ thẹn và muốn chối bỏ đi. Vậy nhưng có một nghịch lý là, sự sẵn sàng để chấp nhận toàn diện mọi thứ về con người bạn như nó vốn có, lại là một bước tiến cực kỳ quan trọng để bạn chạm tới những thay đổi mà bạn muốn xảy ra.
“Điều nghịch lý thú vị là khi tôi chấp nhận bản thân mình đúng như tôi là, thì khi ấy tôi có thể thay đổi.” -Carl Rogers
✅ Symptom Reduction
Whatever issues brought you to therapy will tend to get better: Depression lifts, anxiety diminishes, stress becomes more manageable, and so forth.
✅ Triệu chứng suy giảm
Bất cứ vấn đề nào đã thúc đẩy bạn phải đi trị liệu tâm lý thường sẽ có xu hướng được cải thiện: sự trầm cảm vơi bớt phần nào, nỗi lo âu giảm đi, căng thẳng dần trở nên dễ quản lý hơn, và vân vân.
✅ Distress Tolerance
Therapy can reduce suffering not only by relieving symptoms but by helping you make peace with the ones that remain. You can learn to be open to anxiety, to release resistance to dips in your mood or a bad night’s sleep, or to find resilience in the face of stress. While you’ll still experience pain at times, you’ll suffer less as you stop fighting it.
✅ Khả năng chịu đựng áp lực tiêu cực
Trị liệu tâm lý có thể giảm bớt sự đau khổ của bạn không chỉ bằng cách làm dịu đi các triệu chứng bệnh, mà còn giúp bạn giảng hòa với thực tại, cung cấp cho bạn các công cụ để chấp nhận và quản lý những tâm bệnh còn chưa thể chữa, hay bất kỳ thách thức nào còn bủa vây bạn. Bạn có thể học cách đón nhận nỗi lo lắng, dừng việc chống cự cảm xúc của bản thân hay rơi vào những đêm mất ngủ, hoặc học cách để trở nên mạnh mẽ hơn khi đối diện với căng thẳng. Dù nhiều lúc bạn sẽ không tránh khỏi được khổ đau, nhưng ít nhất, thì sự dày vò của bạn sẽ vơi bớt đi phần nào khi bạn ngừng phản kháng và chối bỏ nó.
✅ Openness to Life
Just as you learn to accept yourself, you can learn to accept life as it is. You can shift from a stance of pushing things away—a sense of saying no—toward an openness that says okay to what life brings. Therapy can help you see life less as a struggle and more as a dance, less as a series of unwelcome problems and more as a continual adventure. You won’t be denying that sometimes life sucks, but rather finding ways to work with what is.
✅ Mở lòng với cuộc sống
Khi bạn học cách chấp nhận lấy con người mình cũng là lúc bạn học được cách chấp nhận cuộc sống như nó vốn là. Bạn có thể dịch chuyển hành vi và thái độ của mình từ việc luôn đùn đẩy hay phản kháng, chối bỏ mọi thứ sang một trạng thái cởi mở hơn, luôn sẵn sàng để đón nhận bất cứ thứ gì mà cuộc đời đưa đến. Trị liệu có thể giúp bạn nhìn nhận cuộc sống bớt giống như một cuộc tranh đấu vật lộn không ngừng mà tương tự với một điệu nhảy hơn, rằng có lẽ cuộc đời chẳng phải một chuỗi vấn đề không mời mà đến và chỉ chực chờ để úp sọt ta như ta tưởng, mà thực ra nó giống như là một cuộc phiêu lưu mạo hiểm liên tục hơn. Tuy ta chẳng thể phủ nhận rằng đôi khi cuộc đời thật lắm chán chường, nhưng hướng đi tốt nhất để xử lý là làm việc với những gì mà ta có.
What Is Too Much to Expect
Những gì mà trị liệu tâm lý không thể mang lại
While therapy can be powerful and life-changing, there are some things it can’t promise.
Dù trị liệu tâm lý có thể là một công cụ đắc lực giúp thay đổi cuộc sống của bạn, thì vẫn có một số điều mà nó không thể hứa hẹn.
❌ Eliminating Symptoms
Therapy can be extremely helpful, but it almost never gets rid of symptoms entirely. Even the best-tested treatments, like cognitive behavioral therapy (CBT) tend to reduce symptoms without abolishing them.
❌ Loại bỏ hết hoàn toàn các triệu chứng bệnh
Trị liệu tâm lý có thể đóng vai trò là một công cụ hữu hiệu, nhưng nó không thể loại bỏ hoàn toàn mọi biểu hiện của tâm bệnh một cách triệt để. Thậm chí ngay cả những phương pháp điều trị được kiểm chứng tốt nhất, như liệu pháp hành vi nhận thức (CBT), cũng thường chỉ giúp giảm bớt các triệu chứng chứ không loại bỏ được chúng hoàn toàn.
❌ Forcing You to Change
It’s normal to feel ambivalent when you need to make an important change. You want to make the change but another part of you doesn’t want to. Working with a therapist can support the side that wants to change, but no therapist can make you change before you’re ready.
❌ Ép buộc bạn thay đổi
Việc bạn cảm thấy lưỡng lự hay mâu thuẫn tư tưởng khi cần phải thực hiện một thay đổi lớn là điều khá bình thường và dễ hiểu. Bạn muốn thay đổi nhưng một phần khác trong bạn lại cảm thấy không muốn. Làm việc với một nhà trị liệu có thể giúp hỗ trợ phần trong con người bạn mà muốn thay đổi, nhưng không nhà trị liệu nào có thể ép buộc bạn thay đổi trước khi bạn sẵn sàng.
❌ Turning You Into Someone You’re Not
Most people come to therapy because they want to change, and therapy can be a powerful catalyst for altering your thoughts, feelings, and behaviors. There is even evidence showing that therapy can change personality, especially on the dimensions of neuroticism/emotional stability and extraversion/introversion. But the changes are generally a matter of degree, not of kind. If you’re a highly anxious, better-safe-than-sorry type of person, therapy probably won’t make you a YOLO thrill-seeker. If you prefer small, intimate gatherings, therapy almost certainly won’t make you a life-of-the-party socialite. Instead, therapy can help you be a better version of someone who is still very recognizable as you.
❌ Biến bạn trở thành người mà bạn không là
Hầu hết mọi người tìm đến trị liệu tâm lý vì bản thân họ muốn thay đổi, và trị liệu có thể là một chất xúc tác mạnh mẽ giúp thay đổi suy nghĩ, cảm xúc và hành vi của một người. Thậm chí có bằng chứng cho thấy trị liệu có thể thay đổi nhân cách, đặc biệt là trên các khía cạnh như khuynh hướng nhạy cảm thần kinh/ sự ổn định về cảm xúc và tính hướng ngoại/ hướng nội. Tuy nhiên, những biến đổi này thường là về mức độ của chúng, chứ không phải về loại hình. Nếu bạn là kiểu người có độ lo âu cao, thường xuyên nhiều lo lắng, và sống theo phương châm cẩn tắc vô áy náy, thì trị liệu có lẽ sẽ chẳng thể biến bạn thành một người ưa thích mạo hiểm đâu. Hay nếu bạn là tuýp chỉ thích những buổi tụ tập nhỏ và thân mật, thì trị liệu gần như chắc chắn sẽ không thể biến bạn thành một người xã giao hoạt náo, “trung tâm chú ý” tại các bữa tiệc sôi nổi. Thay vào đó, trị liệu có thể giúp bạn trở thành phiên bản tốt hơn, mà vẫn dễ nhận ra, của chính bạn.
❌ Changing Others
You can learn in therapy how to deal more effectively with others, whether a child, a boss, a spouse, a parent, or anyone else. But just as therapy can’t make life smooth and easy, it can’t make other people behave. In a parallel way, you can’t make someone else change by sending them to therapy if they have no desire to make the changes you’re hoping for.
❌ Thay đổi những người khác
Nhờ tâm lý trị liệu, bạn có thể học cách để đối phó và ứng xử hiệu quả hơn với người khác, dù cho đó là một đứa trẻ, một vị sếp, người bạn đời, bố mẹ của bạn, hay bất kì ai khác. Tuy nhiên, giống như việc nó không thể làm phẳng bớt những gập ghềnh trong đời mà bạn phải đối mặt, thì nó cũng không thể khiến những cá nhân khác thay đổi hành vi của họ. Tương tự, bạn không thể ép buộc ai đó thay đổi bằng cách đưa họ đi trị liệu nếu bản thân họ không có mong muốn thực hiện những đổi thay mà bạn kỳ vọng.
❌ Making Life Easy
Therapy can help you deal with life more effectively, and it can even make life easier by helping you make important changes. But no therapy can make life easy. Life is challenging for everyone, even the most “well-adjusted,” privileged, enlightened souls. Dealing with difficulties is part of being human.
You can accomplish a lot in therapy. Not everything, but most people who work with a therapist grow in ways that range from small to transformative. Bringing realistic goals and expectations to therapy can help you get the most out of it.
❌ Khiến cuộc sống trở nên dễ dàng
Trị liệu có thể giúp bạn ứng phó với cuộc sống một cách hiệu quả hơn, và thậm chí nó còn có thể khiến đời bạn trở nên dễ dàng hơn phần nào bằng cách giúp bạn đưa ra và thực hiện những thay đổi cần thiết. Tuy nhiên, không liệu pháp nào là có thể khiến cuộc sống của bạn trơn tru hoàn toàn. Cuộc sống luôn thử thách tất cả mọi người, ngay cả những người được coi là có khả năng “thích ứng tốt nhất”, được sống với nhiều đặc quyền, hay sáng suốt nhất. Việc trải qua khó khăn là một phần không thể thiếu của cuộc sống con người.
Bạn có thể đạt được rất nhiều điều trong trị liệu tâm lý. Tuy không phải tất cả mọi thứ, nhưng hầu hết những người tham gia trị liệu đều tiến triển từ những thay đổi nhỏ đến những biến đổi lớn. Và việc đem theo những mục tiêu và kỳ vọng thực tế khi tham gia trị liệu có thể giúp bạn tận dụng được tối đa lợi ích từ nó.
__________________________
Nguồn:
https://www.psychologytoday.com/us/blog/think-act-be/202401/what-therapy-can-and-cant-do
