The 4 Major Personality Perspectives
Dịch giả: Thuỳ Trang – Hiệu đính: Xanh Lam
The study of personality is one of the significant topics of interest in psychology. Numerous personality theories exist, and most major ones fall into one of four major perspectives. Each of these perspectives on personality attempts to describe different patterns in personality, including how these patterns form and how people differ on an individual level.
Nghiên cứu về tính cách là một trong những chủ đề quan trọng được quan tâm trong tâm lý học. Có rất nhiều lý thuyết về tính cách tồn tại và hầu hết những lý thuyết chính đều rơi vào một trong bốn quan điểm chính. Mỗi quan điểm về tính cách này đều cố gắng mô tả những khuôn mẫu khác nhau trong tính cách, bao gồm cả cách những khuôn mẫu này hình thành và sự khác biệt của mỗi người ở cấp độ cá nhân.
This article discusses four of the major perspectives on personality, the theorists associated with each theory, and the core ideas that are central to each perspective. Learning more about these theories can give you greater insight into the many different aspects of human personality.
Bài viết này bàn luận về bốn quan điểm chính về tính cách, các nhà lý thuyết gắn liền với mỗi lý thuyết và những ý tưởng cốt lõi của mỗi quan điểm. Tìm hiểu thêm về những lý thuyết này có thể giúp bạn hiểu rõ hơn về nhiều khía cạnh khác nhau của tính cách con người.
Psychoanalytic Perspective
Quan điểm phân tâm học
The psychoanalytic perspective of personality emphasizes the importance of early childhood experiences and the unconscious mind. This perspective on personality was created by psychiatrist Sigmund Freud who believed that things hidden in the unconscious could be revealed in a number of different ways, including through dreams, free association, and slips of the tongue.
Quan điểm phân tâm học về tính cách nhấn mạnh tầm quan trọng của những trải nghiệm thời thơ ấu và tâm trí vô thức. Quan điểm về tính cách này được tạo ra bởi bác sĩ tâm thần Sigmund Freud, người tin rằng những điều ẩn giấu trong vô thức có thể được bộc lộ theo nhiều cách khác nhau, bao gồm thông qua những giấc mơ, sự liên tưởng tự do và sự lỡ lời.
Neo-Freudian theorists, including Erik Erikson, Carl Jung, Alfred Adler, and Karen Horney, believed in the importance of the unconscious but disagreed with other aspects of Freud’s theories.1
Các nhà lý thuyết tân Freud , bao gồm Erik Erikson, Carl Jung, Alfred Adler và Karen Horney, tin vào tầm quan trọng của vô thức nhưng không đồng tình với các khía cạnh khác trong lý thuyết của Freud.\
Major Theorists
Các nhà lý luận chính
Below are the most prominent psychoanalytic perspective theorists:
Dưới đây là những nhà lý thuyết quan điểm phân tâm học nổi bật nhất:
Sigmund Freud: Stressed the importance of early childhood events, the influence of the unconscious, and sexual instincts in the development and formation of personality.
Sigmund Freud : Nhấn mạnh tầm quan trọng của các sự kiện thời thơ ấu, ảnh hưởng của vô thức và bản năng tình dục đối với sự phát triển và hình thành nhân cách.
Erik Erikson: Emphasized the social elements of personality development, the identity crisis, and how personality is shaped over the course of the entire lifespan.
Erik Erikson : Nhấn mạnh các yếu tố xã hội của sự phát triển nhân cách, khủng hoảng bản sắc và cách hình thành nhân cách trong suốt cuộc đời.
Carl Jung: Focused on concepts such as the collective unconscious, archetypes, and psychological types.
Carl Jung : Tập trung vào các khái niệm như vô thức tập thể, nguyên mẫu và các hình mẫu tâm lý.
Alfred Adler: Believed the core motive behind personality involves striving for superiority, or the desire to overcome challenges and move closer toward self-realization. This desire to achieve superiority stems from underlying feelings of inferiority that Adler believed were universal.
Alfred Adler : Tin rằng động cơ cốt lõi đằng sau tính cách liên quan đến việc phấn đấu đạt được sự vượt trội hoặc mong muốn vượt qua thử thách và tiến gần hơn đến việc tự nhận thức. Mong muốn đạt được sự vượt trội này bắt nguồn từ cảm giác thấp kém tiềm ẩn mà Adler tin là phổ biến.
Karen Horney: Focused on the need to overcome basic anxiety, the sense of being isolated and alone in the world. She emphasized the societal and cultural factors that also play a role in personality, including the importance of the parent-child relationship.2
Karen Horney : Tập trung vào nhu cầu vượt qua nỗi lo lắng cơ bản, cảm giác bị cô lập và cô đơn trên thế giới. Cô nhấn mạnh các yếu tố xã hội và văn hóa cũng đóng một vai trò trong tính cách, bao gồm cả tầm quan trọng của mối quan hệ cha mẹ và con cái.
Modern Relevance
Sự liên quan đến hiện đại
Classical Freudian psychoanalysis is viewed with skepticism and there has been an overall decline in the approach in recent years. While many of Freud’s theories have fallen out of favor, the psychodynamic tradition is still an essential part of psychology.
Phân tâm học cổ điển của Freud bị nhìn nhận với thái độ hoài nghi và nhìn chung đã có sự suy giảm cách tiếp cận này trong những năm gần đây.Trong khi nhiều lý thuyết của Freud không còn được ưa chuộng thì truyền thống tâm động học vẫn là một phần thiết yếu của tâm lý học.
Research has shown that psychodynamic approaches can be an effective tool for self-examination. This approach to treatment can also help foster long-term emotional growth.
Nghiên cứu đã chỉ ra rằng các phương pháp tiếp cận tâm động học có thể là một công cụ hiệu quả để tự kiểm tra bản thân. Cách tiếp cận điều trị này cũng có thể giúp thúc đẩy sự phát triển cảm xúc lâu dài.
Humanistic Perspective
Quan điểm nhân văn
The humanistic perspective of personality focuses on psychological growth, free will, and personal awareness. It takes a more positive outlook on human nature and is centered on how each person can achieve their individual potential.
Quan điểm nhân văn về nhân cách tập trung vào sự phát triển tâm lý, ý chí tự do và nhận thức cá nhân. Nó có cái nhìn tích cực hơn về bản chất con người và tập trung vào cách mỗi người có thể đạt được tiềm năng cá nhân của mình.
Major Theorists
Các nhà lý luận chính
The following are the most influential humanistic perspective theorists:
Sau đây là những nhà lý luận về quan điểm nhân văn có ảnh hưởng nhất:
Carl Rogers: Believed in the inherent goodness of people and emphasized the importance of free will and psychological growth. He suggested that the actualizing tendency is the driving force behind human behavior.
Carl Rogers : Tin vào lòng tốt vốn có của con người và nhấn mạnh tầm quan trọng của ý chí tự do và sự phát triển tâm lý. Ông cho rằng xu hướng hiện thực hóa là động lực thúc đẩy hành vi của con người.
Abraham Maslow: Suggested that people are motivated by a hierarchy of needs. The most basic needs are centered on things necessary for life such as food and water, but as people move up the hierarchy these needs become centered on things such as esteem and self-actualization.
Abraham Maslow : Cho rằng con người được thúc đẩy bởi hệ thống phân cấp nhu cầu. Những nhu cầu cơ bản nhất tập trung vào những thứ cần thiết cho cuộc sống như thức ăn và nước uống, nhưng khi con người tiến lên bậc cao hơn, những nhu cầu này trở nên tập trung vào những thứ như lòng tự trọng và sự tự thể hiện.
Modern Relevance
Sự liên quan hiện đại
Humanistic psychology continues to have a tremendous influence today, particularly in psychotherapy. The field of positive psychology, which is focused on helping people live better lives, has also grown out of the humanist tradition.
Tâm lý nhân văn ngày nay tiếp tục có ảnh hưởng to lớn, đặc biệt là trong tâm lý trị liệu. Lĩnh vực tâm lý học tích cực, tập trung vào việc giúp đỡ mọi người có cuộc sống tốt đẹp hơn, cũng đã phát triển vượt ra khỏi truyền thống nhân văn.
Humanistic therapy can effectively treat various mental health conditions, including anxiety, depression, substance use, interpersonal issues, and personality disorders.
Liệu pháp nhân văn có thể điều trị hiệu quả các tình trạng sức khỏe tâm thần khác nhau, bao gồm lo lắng, trầm cảm, sử dụng chất gây nghiện, các vấn đề giữa các cá nhân và rối loạn nhân cách.
Trait Perspective
Quan điểm đặc điểm
The trait perspective of personality is centered on identifying, describing, and measuring the specific traits that make up human personality. By understanding these traits, researchers believe they can better comprehend the differences between individuals.
Quan điểm đặc điểm của tính cách tập trung vào việc xác định, mô tả và đo lường những đặc điểm cụ thể tạo nên tính cách con người . Bằng cách hiểu những đặc điểm này, các nhà nghiên cứu tin rằng họ có thể hiểu rõ hơn về sự khác biệt giữa các cá nhân.
Major Theorists
Các nhà lý luận chính
Below are the most important trait perspective theorists:
Dưới đây là những nhà lý thuyết về quan điểm đặc điểm quan trọng nhất:
Hans Eysenck: Suggested that there are three dimensions of personality: 1) extraversion-introversion, 2) emotional stability-neuroticism, and 3) psychoticism.
Hans Eysenck : Cho rằng có ba khía cạnh của tính cách: 1) hướng ngoại-hướng nội, 2) ổn định cảm xúc-chứng loạn thần kinh, và 3) rối loạn tâm thần.
Raymond Cattell: Identified 16 personality traits that he believed could be utilized to understand and measure individual differences in personality.
Raymond Cattell : Xác định 16 đặc điểm tính cách mà ông tin rằng có thể sử dụng để hiểu và đo lường sự khác biệt trong tính cách của từng cá nhân.
Robert McCrae and Paul Costa: Introduced the big five theory, which identifies five key dimensions of personality: 1) extraversion, 2) neuroticism, 3) openness to experience, 4) conscientiousness, and 5) agreeableness.12
Robert McCrae và Paul Costa: Đưa ra lý thuyết lớn về năm yếu tố , trong đó xác định năm khía cạnh chính của tính cách: 1) hướng ngoại, 2) loạn thần kinh, 3) cởi mở với trải nghiệm, 4) tận tâm và 5) dễ chịu.
Modern Relevance
Sự liên quan hiện đại
Trait theory is still a standard approach for understanding human personality. Today, many experts agree that personality is composed of a number of broad dimensions, although they don’t completely agree on the labels for each dimension.
Lý thuyết về đặc điểm vẫn là một cách tiếp cận tiêu chuẩn để hiểu tính cách con người. Ngày nay, nhiều chuyên gia đồng ý rằng tính cách được cấu thành từ một số khía cạnh rộng rãi, mặc dù họ không hoàn toàn đồng ý về nhãn hiệu cho từng khía cạnh.
However, modern researchers are now also interested in understanding more about how these traits develop and how understanding them can help improve mental well-being.
Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu hiện đại hiện nay cũng quan tâm đến việc tìm hiểu thêm về cách những đặc điểm này phát triển và hiểu biết về chúng có thể giúp cải thiện sức khỏe tinh thần như thế nào.
For example, research has found that while people may have certain traits, these qualities don’t necessarily serve as accurate predictors of behavior. Contemporary research may focus more on understanding how these traits shape people’s behavior rather than just labeling the existing traits.
Ví dụ, nghiên cứu đã phát hiện ra rằng mặc dù con người có thể có những đặc điểm nhất định nhưng những phẩm chất này không nhất thiết đóng vai trò là yếu tố dự đoán chính xác về hành vi. Nghiên cứu hiện đại có thể tập trung nhiều hơn vào việc tìm hiểu xem những đặc điểm này hình thành hành vi của con người như thế nào thay vì chỉ dán nhãn cho những đặc điểm hiện có.
Social Cognitive Perspective
Quan điểm nhận thức xã hội
The social cognitive perspective of personality emphasizes the importance of observational learning, self-efficacy, situational influences, and cognitive processes.
Quan điểm nhận thức xã hội của nhân cách nhấn mạnh tầm quan trọng của việc học tập qua quan sát , năng lực bản thân, ảnh hưởng của tình huống và quá trình nhận thức.
According to this approach, personality is shaped by observation, imitation, and modeling. Cognitive factors such as attention, attitudes, motivation, and emotion also play a pivotal role. The interaction between the individual, their environment, and their thoughts contributes to their personality and behavior.
Theo cách tiếp cận này, tính cách được hình thành bằng cách quan sát, bắt chước và làm mẫu. Các yếu tố nhận thức như sự chú ý, thái độ, động lực và cảm xúc cũng đóng một vai trò then chốt. Sự tương tác giữa cá nhân, môi trường và suy nghĩ của họ góp phần hình thành tính cách và hành vi của họ.
Major Theorists
Các nhà lý luận chính
The main proponent of the social cognitive perspective is:
Người đề xuất chính của quan điểm nhận thức xã hội là:
Albert Bandura: Emphasized the importance of social learning, or learning through observation. His theory emphasized the role of conscious thoughts including self-efficacy, or our own beliefs in our abilities.
Albert Bandura : Nhấn mạnh tầm quan trọng của việc học tập xã hội hoặc học tập thông qua quan sát. Lý thuyết của ông nhấn mạnh vai trò của những suy nghĩ có ý thức bao gồm cả năng lực bản thân hoặc niềm tin của chúng ta vào khả năng của mình.
Modern Relevance
Sự liên quan hiện đại
The social cognitive perspective remains relevant today in understanding how learning occurs in social contexts. It also allows researchers and educators to consider the dynamic between the individual, their environment, and their behavior.
Quan điểm nhận thức xã hội ngày nay vẫn còn phù hợp trong việc tìm hiểu cách thức học tập diễn ra trong bối cảnh xã hội. Nó cũng cho phép các nhà nghiên cứu và nhà giáo dục xem xét sự năng động giữa cá nhân, môi trường và hành vi của họ.
Social cognitive theory is also utilized in the field of public health to develop programs aimed at health promotion. Understanding how observational learning and self-efficacy influence health behaviors allows researchers to create programs that foster healthier behaviors and choices.
Lý thuyết nhận thức xã hội cũng được sử dụng trong lĩnh vực y tế công cộng để phát triển các chương trình nhằm nâng cao sức khỏe. Hiểu được cách học tập quan sát và năng lực bản thân ảnh hưởng đến hành vi sức khỏe cho phép các nhà nghiên cứu tạo ra các chương trình thúc đẩy các hành vi và lựa chọn lành mạnh hơn.
A Word From Verywell
Đôi lời từ Verywell
Many theories have been proposed to describe and explain human personality. Four of the most prominent are the psychoanalytic, humanistic, trait, and social-cognitive perspectives.
Nhiều lý thuyết đã được đưa ra để mô tả và giải thích tính cách con người. Bốn trong số những quan điểm nổi bật nhất là quan điểm phân tâm học, nhân văn, đặc điểm và nhận thức xã hội.
One important thing to remember is that no single theory alone explains every aspect of personality. Instead, each of these theories has played a part in adding to our understanding of different aspects of personality, their causes, and how they shape behavior and individual experiences.
Một điều quan trọng cần nhớ là không có lý thuyết đơn lẻ nào giải thích được mọi khía cạnh của tính cách. Thay vào đó, mỗi lý thuyết này đều góp phần nâng cao hiểu biết của chúng ta về các khía cạnh khác nhau của tính cách, nguyên nhân của chúng cũng như cách chúng hình thành hành vi và trải nghiệm cá nhân.
By Kendra Cherry, MSEd
Kendra Cherry, MS, is a psychosocial rehabilitation specialist, psychology educator, and author of the “Everything Psychology Book.”
Bởi Kendra Cherry, MSEd
Kendra Cherry, MS, là chuyên gia phục hồi tâm lý xã hội, nhà giáo dục tâm lý và là tác giả của “Sách tâm lý học mọi thứ”.
Nguồn: Link
