Bạn đã bao giờ nghe nói về phương pháp “Vẽ tổ chim” trong tâm lý học chưa? Hãy cùng khám phá cách một bức tranh đơn giản có thể tiết lộ nhiều điều về tâm hồn chúng ta nhé!
1️⃣ Vẽ tổ chim là gì?
📑 Bird Nest Drawing (BND) hay Vẽ tổ chim là một công cụ đánh giá tâm lý dựa trên nghệ thuật, được Donna H. Kaiser phát triển vào năm 1996. Mục đích chính của nó là đánh giá phong cách gắn bó của một người thông qua tranh vẽ.
🔍 Phong cách gắn bó là gì? Đó là cách chúng ta hình thành và duy trì mối quan hệ với người khác, đặc biệt là những người thân thiết. Nó được hình thành từ những trải nghiệm ban đầu với người chăm sóc chính (thường là cha mẹ) và ảnh hưởng đến cách chúng ta tương tác trong các mối quan hệ sau này.
🎭 Phương pháp này bắt nguồn từ ý tưởng về thế giới vô thức, giấc mơ và biểu tượng của Sigmund Freud và Carl Jung – những ông tổ của ngành tâm lý học hiện đại. Những ý tưởng này đã tạo nền tảng cho liệu pháp Nghệ thuật (Art Therapy) và các công cụ đánh giá tâm lý dựa trên nghệ thuật như BND.
2️⃣ Tại sao lại là tổ chim?
👪 Theo Kaiser (2016), BND có thể cho thấy những cảm xúc và kỳ vọng vô thức về gia đình cũng như các mối quan hệ thân mật. So với yêu cầu vẽ một bức tranh gia đình trực tiếp, BND giúp tránh được những cơ chế phòng vệ có thể phát sinh.
🌟 Thú vị hơn, nhiều người tham gia nghiên cứu thí điểm dường như thích vẽ tổ chim hơn các chủ đề khác. Có lẽ vì tổ chim tạo ra một khoảng cách cảm xúc an toàn, giúp người vẽ thoải mái thể hiện mình hơn.
3️⃣ Cách thực hiện BND
✏️ Vật liệu cần thiết rất đơn giản:
- Giấy vẽ cỡ 9×12 inch
- Bút chì, tẩy
- Bút chì màu, bút marker với các màu cơ bản
- Một mảnh giấy trắng cỡ 8,5×11 inch để ghi chú
👉 Hướng dẫn: Yêu cầu người tham gia vẽ một tổ chim. Không có quy định cụ thể nào khác, để họ tự do sáng tạo. Sau khi vẽ xong, có thể yêu cầu họ kể một câu chuyện về bức tranh của mình.
4️⃣ Đọc hiểu bức tranh – Những dấu hiệu tâm lý thú vị
Dựa trên nghiên cứu của Donna H. Kaiser và Sarah Deaver (2009), có một số chỉ báo tâm lý thú vị trong tranh vẽ tổ chim:
Phong cách gắn bó an toàn:
😊 Những người có phong cách gắn bó an toàn thường:
- Vẽ nhiều chim hoặc cả một gia đình chim
- Sử dụng nhiều màu sắc (từ 4 màu trở lên)
- Thường dùng màu xanh lá làm màu chủ đạo
- Tổ chim được đặt vững chãi, không nghiêng ngả
- Đặt tên tranh vui vẻ hoặc hóm hỉnh (ví dụ: “Sáng thứ bảy trong tổ”)
Phong cách gắn bó không an toàn:
🚩 Ngược lại, những dấu hiệu của phong cách gắn bó không an toàn có thể bao gồm:
- Thiếu vắng hình ảnh chim, tổ trống hoặc chỉ có trứng
- Sử dụng ít màu sắc, thường là màu nâu chủ đạo
- Nét vẽ ấn mạnh, tạo thành vệt màu tối
- Tổ chim đặt trên cành cây yếu ớt, không vững chãi
- Tổ hình vòng hoa, không đáy
- Đặt tên tranh thể hiện sự cô độc (ví dụ: “Tổ trống”, “Đợi chờ”)
5️⃣ Ví dụ minh họa
Tranh vẽ của một phụ nữ có phong cách gắn bó an toàn cho thấy sự hiện diện của gia đình chim, màu sắc đa dạng và tươi sáng, tổ chim vững chãi, môi trường xung quanh tổ chim cũng được minh họa.
Tranh vẽ của một thiếu niên có phong cách gắn bó né tránh gây chú ý khi sử dụng rất ít màu sắc, tổ chim nhỏ nằm trơ trọi trên trang giấy, không có môi trường xung quanh, tổ chim hình vòng hoa không có đáy.
Tranh vẽ BND của đứa trẻ có phong cách gắn bó nước đôi không an toàn: Màu nâu là chiếm ưu thế và các nét màu ấn đậm và chồng chéo
Tranh vẽ của một trẻ tiểu học có phong cách gắn bó vô tổ chức cho thấy tổng thể bố cục tranh khá kỳ lạ. Khó nhận diện được đâu là tổ chim trong bức tranh. Có lẽ, hình tròn trong tranh là tổ chim, trong đó chứa 2 hình tròn nhỏ là trứng chim. Dải mặt cười và dòng chữ trên đầu tranh không ăn nhập với chủ đề. Bức tranh thể hiện các mặt tâm lý đáng lo ngại.
6️⃣ Ứng dụng trong thực tế
BND không chỉ là một công cụ nghiên cứu, mà còn có nhiều ứng dụng thực tế trong tâm lý trị liệu:
- Đánh giá ban đầu: Giúp nhà trị liệu có cái nhìn sơ bộ về trạng thái tâm lý và mối quan hệ của thân chủ.
- Theo dõi tiến triển: Có thể yêu cầu thân chủ vẽ tổ chim ở các giai đoạn khác nhau của quá trình trị liệu để đánh giá sự thay đổi.
- Khơi gợi đối thoại: Bức tranh có thể là điểm khởi đầu cho cuộc trò chuyện sâu sắc về gia đình và các mối quan hệ.
- Tự khám phá: Ngay cả khi không trong bối cảnh trị liệu, việc vẽ tổ chim có thể giúp mọi người tự khám phá cảm xúc và suy nghĩ của mình.
7️⃣ Kết luận
Vẽ tổ chim là một công cụ đơn giản nhưng mạnh mẽ trong việc khám phá thế giới nội tâm. Tuy nhiên, cần nhớ rằng đây chỉ là một phần trong bức tranh lớn về tâm lý con người. Kết quả BND nên được xem xét cùng với các phương pháp đánh giá khác và trong bối cảnh cụ thể của mỗi cá nhân.
Bạn nghĩ sao về phương pháp này? Hãy thử vẽ một tổ chim và xem bạn khám phá được điều gì về bản thân nhé!
_________________________________
🍀 Nếu bạn muốn đóng góp ý kiến cho bài viết hoặc có câu chuyện liên quan muốn chia sẻ, đừng ngần ngại inbox trực tiếp cho chúng mình. Và nếu bạn đang gặp những vướng mắc trong cuộc sống, chương trình “Giúp Mình Hiểu Mình” của PsyMe cũng sẽ sẵn sàng đồng hành cùng bạn!
👉 Link đăng kí chương trình: https://forms.gle/z8iPXvBPHBw7pRQH6
—-
💌Các kênh thông tin & liên hệ:
☎ Phone: 0862918904 (Thu Hà)
📬 Email: giupminhhieuminh@gmail.com
🌐 Website: https://psyme.org/
✳️Fanpage: https://www.facebook.com/trogiuptamly/
✳️Group Zalo: https://zalo.me/g/ylyewx952
✳️Podcast: https://apple.co/3W9PmJl
✳️Spotify: https://sptfy.com/R3eY
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Betts, & Donna. (2016). Art therapy assessment: An overview. In D. E. Gussak & M. L. Rosal (Eds.), The wiley handbook of art therapy (1st ed., pp. 501–513).
Kaiser, D. H. (2016). Assessing attachment with the bird’s nest drawing. In D. E. Gussak & M. L. Rosal (Eds.), The wiley handbook of art therapy (1st ed., pp. 514–523). https://doi.org/https://doi.org/10.1002/9781118306543.ch49
Kaiser, D. H., & Deaver, S. (2009). Assessing attachment with the bird’s nest drawing: A review of the research. Art Therapy, 26(1), 26–33. https://doi.org/10.1080/07421656.2009.10129312
