Ứng dụng của điều kiện hóa từ kết quả
Applications of Operant Conditioning
Mặc dù điều kiện hóa từ kết quả đã sinh ra từ những quan tâm về mặt lý thuyết, nhưng nó có một lịch sử ứng dụng lâu dài. Dưới đây là hai ví dụ.
Thuyết phục
Persuasion
Làm thế nào bạn có thể thuyết phục một người nào đó làm điều gì đó phản cảm? Đối với một ví dụ cực đoan, liệu kẻ bắt giam có thể thuyết phục một tù nhân chiến tranh hợp tác không?
Một ứng dụng của việc định hình là bắt đầu bằng cách củng cố một mức độ hợp tác nhỏ và sau đó làm việc với mục tiêu từng chút một. Nguyên tắc này đã được áp dụng bởi những người có lẽ chưa bao giờ nghe nói về B. F. Skinner hoặc sự củng cố tích cực. Trong Chiến tranh Triều Tiên, Cộng sản Trung Quốc chuyển một số bức thư do các tù nhân chiến tranh Mỹ viết gửi về nhà nhưng đã chặn các bức thư còn lại. (từ thư trả lời các tù nhân có thể biết thư nào đã được chuyển tiếp cho gia đình họ) Các tù nhân nghi ngờ rằng thư của họ có thể được cho qua nếu họ viết một cái gì đó nhẹ nhàng có lợi về những kẻ bắt giữ họ. Vì vậy, thi thoảng họ bắt đầu đưa ra những nhận xét rằng Cộng sản không thực sự quá tệ, rằng một số khía cạnh của hệ thống Trung Quốc dường như hoạt động khá tốt, hoặc họ hy vọng chiến tranh sẽ sớm kết thúc.
Sau một thời gian, người Trung Quốc bắt đầu các cuộc thi viết luận, cung cấp thêm thức ăn hoặc các đặc quyền khác cho người lính viết bài luận hay nhất theo ý kiến của những kẻ bắt giữ. Hầu hết các bài tiểu luận đoạt giải đều có một hoặc hai tuyên bố đưa ra một lời khen nhỏ dành cho những người Cộng sản hoặc một lời chỉ trích nhỏ đối với Hoa Kỳ. Dần dần, ngày càng có nhiều binh sĩ bắt đầu thêm những lời lẽ như vậy vào bài viết của mình. Sau đó, người Trung Quốc có thể hỏi, “Bạn đã nói rằng đất nước Hoa Kỳ không hoàn hảo. Bạn có thể cho chúng tôi biết một số điều mà nó chưa hoàn hảo để chúng tôi có thể hiểu rõ hơn về hệ thống của đất nước bạn không?” Thời gian trôi qua, không có tra tấn và chỉ có củng cố nhẹ nhàng, người Trung Quốc đã khiến các tù nhân tố cáo Hoa Kỳ, thú tội sai, chỉ điểm bạn tù và tiết lộ bí mật quân sự (Cialdini, 1993).
Vấn đề rất rõ ràng: Cho dù chúng ta muốn chuột chào cờ hay binh lính tố cáo, thì kỹ thuật huấn luyện hiệu quả nhất là bắt đầu từ những hành vi dễ dàng, củng cố những hành vi đó, sau đó dần dần hình thành những hành vi phức tạp hơn.
Phân tích hành vi ứng dụng/sửa đổi hành vi
Applied Behavior Analysis/Behavior Modification
Bằng cách này hay cách khác, hầu như mọi người liên tục cố gắng tác động đến hành vi của người khác. Các nhà tâm lý học đã áp dụng điều kiện hóa từ kết quả để tăng cường ảnh hưởng đó.
Trong phân tích hành vi ứng dụng (applied behavior analysis (ABA), còn được gọi là sửa đổi hành vi (behavior modification), một nhà tâm lý học loại bỏ củng cố cho những hành vi không mong muốn và cung cấp củng cố cho những hành vi được chấp nhận hơn. Ví dụ, các nhà tâm lý học học đường đã thiết lập một chương trình khuyến khích trẻ em mắc chứng rối loạn giảm tập trung hoàn thành nhiều bài tập hơn ở trường. Ngoài khen ngợi bằng lời nói, trẻ em còn nhận được điểm cho mỗi bài tập đã hoàn thành và thêm điểm cho việc hoàn thànhX một cách chính xác. Học sinh bị mất điểm cho bất kỳ vi phạm quy tắc nào, chẳng hạn như rời khỏi chỗ ngồi. Vào cuối mỗi tuần, những học sinh đã tích đủ điểm có thể đi dự tiệc hoặc tham quan thực tế. Kết quả của chương trình này là sự gia tăng đáng kể trong việc hoàn thành các bài tập và hành vi trong lớp tốt hơn (Fabiano và cộng sự, 2007).
Một ví dụ khác: Những người bị chấn thương tránh sử dụng cánh tay hoặc chân bị thương và nhận được nhiều sự cảm thông. Trong một số trường hợp, sự cảm thông và bỏ qua cho việc không làm việc chăm chỉ trở thành những tác nhân củng cố mạnh mẽ, và mọi người tiếp tục tỏ ra bị thương và than phiền về chỗ đau sau khi vết thương đã lành. Để khắc phục hành vi không tốt này, gia đình và bạn bè có thể khen ngợi hoặc củng cố những nỗ lực tăng cường khả năng vận động và ngừng thông cảm cho những lời than phiền (Jensen & Turk, 2014). Tất nhiên, cách giải quyết này đòi hỏi phải phân biệt được nỗi đau thực sự và nỗi đau phóng đại.
Kết lại: Điều kiện hóa từ kết quả và Hành vi của Con người
In closing: Operant Conditioning and Human Behavior
Giả sử một trong những giáo viên của bạn thông báo rằng tất cả mọi người trong lớp sẽ nhận được điểm giống nhau vào cuối khóa học, bất kể đã làm bài kiểm tra và bài tiểu luận như thế nào. Bạn sẽ học chăm chỉ trong khóa học đó chứ? Chắc là không. Hoặc giả sử sếp của bạn nói rằng tất cả các đợt tăng lương và thăng chức sẽ được thực hiện ngẫu nhiên, bất kể bạn làm tốt công việc của mình như thế nào. Bạn sẽ làm việc chăm chỉ nhất có thể chứ? Có thể không. Hành vi của chúng ta phụ thuộc vào kết quả của nó, giống như hành vi của chuột hoặc chim bồ câu. Đó là điểm chính của điều kiện hóa từ kết quả.
Source: Kalat, J. W. (2017). Introduction to psychology (11ed). Boston, MA: Cengage Learning.
