Thuốc trầm cảm Depressants
Thuốc trầm cảm là thuốc làm giảm kích thích, chẳng hạn như rượu và thuốc giải lo âu (thuốc giảm lo âu). Con người đã sử dụng rượu từ thời tiền sử. Khi các nhà khảo cổ học khai quật một ngôi làng thời kỳ đồ đá mới trên dãy núi Zagros của Iran, họ đã tìm thấy một chiếc bình được làm vào khoảng năm 5500 đến 5400 TCN, một trong những đồ thủ công do con người tạo ra lâu đời nhất từng được tìm thấy (xem ▼ Hình 3.11). Bên trong chiếc bình, đặc biệt là phần đáy, các nhà khảo cổ tìm thấy một chất cặn màu vàng. Họ tò mò muốn biết cái lọ đựng gì nên đã gửi cặn đi phân tích hóa học. Câu trả lời rõ ràng: Đó chính là rượu. Đó là một chiếc bình đựng rượu (McGovern, Glusker, Exner, & Voigt, 1996).
Rượu là một loại phân tử bao gồm metanol, etanol, rượu propyl (cồn tẩy rửa) và những chất khác.
Ethanol là loại mà mọi người hay uống. Ở liều lượng vừa phải, rượu giúp con người thư giãn bằng cách tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động tại các vùng synapse ức chế. Với lượng rượu lớn hơn, nó làm tăng cường sự xuất hiện của các hành vi rủi ro, bao gồm cả hành vi gây hấn, bằng cách ngăn chặn cảm giác sợ hãi và khả năng điều hòa ức chế, vốn thường có tác dụng hạn chế các hành vi có tính rủi ro cao này. Với một lượng lớn hơn nữa, như khi uống rượu say, rượu ức chế nhịp thở và nhịp tim ở mức độ nguy hiểm. Sử dụng quá nhiều gây hại cho gan và các cơ quan khác, làm trầm trọng thêm tình trạng bệnh lý sẵn có, suy giảm trí nhớ và khả năng kiểm soát vận động. Một phụ nữ mang thai uống rượu có nguy cơ gây hại cho não, sức khỏe và hình hài của thai nhi.
Thuốc giảm lo âu/ Benzodiazepine, được sử dụng rộng rãi để giảm lo âu. Chúng còn có tác dụng thư giãn cơ bắp và thúc đẩy giấc ngủ. Thuốc giảm lo âu và rượu hoạt động trên cơ chế, tạo điều kiện tối ưu hơn cho các synapse ức chế hoạt động.
Thuốc giải lo âu hoặc thuốc an thần giúp mọi người thư giãn. Các ví dụ phổ biến nhất là benzodiazepine, bao gồm diazepam (Valium) và alprazolam (Xanax). Benzodiazepine làm dịu người bằng cách tạo điều kiện dẫn truyền tại các synapse ức chế. Uống các loại thuốc này cùng với rượu có thể gây ức chế nhịp thở và rối loạn nhịp tim nguy hiểm.
Một loại thuốc thuộc nhóm benzodiazepine, flunitrazepam (Rohypnol), đã thu hút sự chú ý của dư luận với cái tên “date rape drug”. Loại thuốc này, đã từng được sử dụng với tác dụng gây ra trạng thái an thần nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho một vụ cướp (Ramadan et al, 2013). Thuốc tan nhanh trong nước và không có màu, mùi, vị nên sẽ khiến người sử dụng không thể nhận biết được là họ đã sử dụng thuốc. Và cũng như các loại thuốc giảm lo âu khác, nó gây buồn ngủ, hành vi vụng về và gây ra suy giảm trí nhớ (Anglin, Spears, & Hutson, 1997; Woods & Winger, 1997). Nếu một người nào đó bị ảnh hưởng dưới tác dụng của của thuốc, họ sẽ không có đủ sức mạnh để chống lại kẻ tấn công và thậm chí còn có thể không nhớ rõ sự kiện bị tấn công ấy đã xảy ra như thế nào. Những lúc này, nếu như trong trường hợp bệnh viện nghi ngờ ai đó đã bị ép buộc được sử dụng loại thuốc trên, họ có có thể phát hiện ra sự hiện diện của nó bằng phương pháp xét nghiệm nước tiểu trong vòng 3 ngày sau đó. Dấu hiệu của đồ uống mà nạn nhân sử dụng vẫn có thể truy vết, loại thuốc này có thể bị phát hiện vài tuần sau đó (Gautam, Sharratt, & Cole, 2014). Thuốc này không còn được bán hợp pháp ở Hoa Kỳ.
Một loại thuốc” date rape drug”, GHB (gamma hydroxybutyrate), trở nên phổ biến vì loại thuốc này có thể được sản xuất dễ dàng (mặc dù không tinh khiết) bằng các nguyên liệu gia dụng. Giống như flunitrazepam, nó làm thư giãn cơ thể và làm suy yếu sự phối hợp của các cơ. Sử dụng ở liều lượng lớn gây ra nôn mửa, run rẩy, hôn mê và tử vong.
Source: Kalat, J. W. (2017). Introduction to psychology (11ed). Boston, MA: Cengage Learning.
