Sự thật không là gì ngoài một con đường được tìm thấy giữa những lỗi lầm.
—Franz Anton Mesmer
Truth is nothing but a path traced between errors.
—Franz Anton Mesmer
Nếu như một nhà thôi miên bảo bạn rằng bạn bốn tuổi và bạn bắt đầu cư xử như đứa trẻ lên bốn, chúng tôi nói rằng bạn là một đối tượng dễ bị thôi miên. Nếu nhà thôi miên bảo em họ của bạn đang ngồi ở chiếc ghế trống trước mặt bạn và bạn đồng tình rằng bạn thấy cô ấy, lại một lần nữa, chúng tôi đánh giá được mức độ tình trạng thôi miên của bạn.
Nhưng điều gì sẽ xảy ra nếu như bạn không bị thôi miên và bạn đột nhiên hành động như đứa trẻ bốn tuổi hoặc khăng khăng là mình thấy ai đó ở trên một chiếc ghế trống? Khi đó các nhà tâm lý học sẽ nghi ngờ rằng bạn đang gặp phải chứng rối loạn tâm lý nghiêm trọng. Thôi miên tạo ra một trạng thái tạm thời đôi khi rất kỳ lạ. Không có gì ngạc nhiên khi đây là đề tài rất hấp dẫn.
Thôi miên là tình trạng tập trung chú ý và tăng khả năng gợi ý xảy ra trong bối cảnh của mối quan hệ đặc biệt giữa nhà thôi miên và chủ thể. Thuật ngữ thôi miên đến từ Hypnos, vị thần giấc ngủ của Hy Lạp, mặc dù bề ngoài có sự tương đồng giữa thôi miên và giấc ngủ. Những người ở cả hai tình trạng mất chủ động và bị thôi miên, đều giống như những người đang ngủ mơ, chấp nhận những thông tin trái chiều mà không phản kháng. Tuy nhiên, những người bị thôi miên, đi loanh quanh và phản ứng đối với các đối tượng trong thế giới thực. Hoạt động não bộ của họ, không giống như đang ngủ, mà được đặc trưng bởi sự gia tăng hoạt động ở vỏ não trước, phần quan trọng đối với sự chú ý (Oakley & halligan, 2013).
Thôi miên bắt nguồn từ nghiên cứu của Franz Anton Mesmer (1734–1815), một bác sĩ người Áo. Mesmer đôi khi điều trị bệnh bằng cách đưa một nam châm qua lại cơ thể bệnh nhân để chuyển hướng dòng chảy của máu, hoạt động thần kinh và “chất lỏng” vô hình. Một số bệnh nhân báo cáo rằng họ đã có những lợi ích đáng kể sau điều trị. Sau đó, Mesmer khám phá ra rằng ông có thể điều chỉnh nam châm bằng tay mình. Từ quan sát này, phần lớn mọi người kết luận rằng hiện tượng này liên quan đến một sức mạnh của việc gợi ý. Tuy nhiên, Mesmer đã đưa ra một kết luận kỳ quặc rằng ông không cần đến một miếng nam châm bởi vì bản thân ông chính là một nam châm. Với tuyên bố đó, ông đã tạo ra thuật ngữ từ tính động vật.
Sau khi ông qua đời, những người khác đã nghiên cứu về “từ tính động vật” hoặc “thuật mê hoặc”, cuối cùng đặt tên là “thuật thôi miên.” Vào thời điểm đó, nhiều bác sĩ và nhà khoa học cho rằng thôi miên thì đi liền với những kẻ lang băm và lừa đảo. Ngày nay, một số nghệ sĩ biểu diễn dùng thuật thôi miên với mục đích giải trí. Chúng ta nên cẩn thận phân biệt các tuyên bố phóng đại từ liệu pháp thôi miên của các nhà trị liệu được cấp phép.
Những cách tạo ra thôi miên
Ways of Inducing Hypnosis
Mesmer cho rằng thôi miên là một sức mạnh phát ra từ cơ thể ông. Nếu như vậy thì chỉ những người đặc biệt mới có thể thôi miên người khác. Nhưng ngày nay, chúng ta thấy rằng những nhà thôi miên thành công là do họ thực hành nhiều hơn so với việc có năng lực khác thường.
Bước đầu tiên để bị thôi miên là đồng ý thử. Không giống như những gì bạn được nghe kể, không ai có thể thôi miên một người không hợp tác. Một nhà thôi miên bảo bạn ngồi xuống và thư giãn, và bạn làm theo bởi vì bạn muốn trải nghiệm thôi miên. Toàn bộ điểm cơ bản trong thôi miên là làm theo gợi ý của nhà thôi miên và khi bạn ngồi xuống, thư giãn, bạn đã làm theo gợi ý.
Một nhà thôi miên có thể lặp lại một cách đơn điệu những câu như “Hãy bỏ mọi thứ khác ra khỏi tâm trí của bạn ngoại trừ những gì bạn nghe được từ tôi. Bạn bắt đầu buồn ngủ. Mí mắt của bạn ngày càng nặng. Chúng bắt đầu nhắm lại. Bạn rơi vào một giấc ngủ sâu, rất sâu.” Sau một lát (Udolf, 1981), nhà thôi miên có thể gợi ý một số điều cụ thể, chẳng hạn như là “Sau khi bạn bị thôi miên, cánh tay bạn bắt đầu tự động giơ lên.” (Một số người, háo hức thôi miên thành công, lập tức giơ tay lên và nhà thôi miên phải bảo rằng, “Chưa, chưa đâu. Chỉ cần thư giãn thôi. Điều đó sẽ xảy ra sau.”) Nhà thôi miên khuyến khích bạn thư giãn và gợi ý cánh tay bạn bắt đầu cảm thấy nhẹ hơn, cứ như nó được buộc vào một quả bóng khí heli.
Một nhà thôi miên có thể gợi ý rằng tay bạn bắt đầu cảm thấy lạ và bắt đầu giật giật. Thời điểm gợi ý rất quan trọng bởi vì khi bạn đứng hoặc ngồi ở một tư thế đủ lâu, chân tay bạn thực sự ngứa ran và giật. Nếu lời gợi ý của nhà thôi miên đến đúng lúc, bạn nghĩ “Wow, đúng thế thật. Cánh tay của tôi thấy hơi lạ. Đây là lúc bắt đầu thôi miên hiệu quả!” Việc bạn tin rằng đang bị thôi miên là một bước tiến lớn để bạn bị thôi miên thực sự.
Source: Kalat, J. W. (2017). Introduction to psychology (11ed). Boston, MA: Cengage Learning.
