Kiểm tra tính cách tiềm ẩn

What is an Implicit Association Test (IAT) | Bitbrain
(Photo: bitbrain)

 Implicit Personality Tests 

Mặc dù các kiểm tra phóng chiếu gây tranh cãi về tính hữu ích, đằng sau chúng vẫn còn có động cơ khác đó là: Các nhà tâm lý học muốn đo lường các khía cạnh tính cách mà mọi người không thể hoặc sẽ không cởi mở chia sẻ. Vì vậy, việc tìm kiếm một dạng kiểm tra tính cách khác vẫn tiếp tục.

Chương 7 phân biệt giữa trí nhớ rõ ràng và tí nhớ tiềm ẩn. Nếu bạn nghe thấy một danh sách từ vựng và cố gắng lặp lại chúng, việc nhớ lại này là trí nhớ rõ ràng. Nếu sau đó bạn sử dụng các từ trong danh sách trong cuộc trò chuyện của mình, việc bạn sử dụng những từ đó sẽ tạo thành trí nhớ tiềm ẩn. Trí nhớ tiềm ẩn có thể ảnh hưởng đến bạn mà bạn không nhận thức được. 

Tương tự như vậy, một bài kiểm tra tính cách tiềm ẩn/ implicit personality test đo lường một số khía cạnh trong tính cách của bạn mà bạn không nhận thức được. Ví dụ như bài kiểm tra liên kết tiềm ẩn. Chương 13 mô tả cách kiểm tra này có thể được sử dụng để đo lường những định kiến ​​mà mọi người không muốn thừa nhận. Nó cũng có thể phát hiện các phản ứng cảm xúc khác nhau. Ví dụ, một người đang lo lắng khi gặp người khác có thể ghép các từ xã giao (tiệc tùng, bạn bè, đồng hành) với những từ khó chịu hơn là với những từ dễ chịu. Một người nào đó cực kỳ ghét những người sử dụng ma túy sẽ ghép những từ sử dụng ma túy với những từ khó chịu mạnh mẽ hơn hầu hết những người khác. Trong một số trường hợp, loại test này cung cấp thông tin giá trị, chẳng hạn như dự đoán y tá nào sẽ bỏ việc khi họ phải đối phó với những người sử dụng ma túy (von Hippel, Brener, & von Hippel, 2008). 

Một bài kiểm tra tính cách tiềm ẩn khác là mô thức mồi nhử cảm xúc/ affective priming paradigm. Trước tiên, cho người tham gia xem một bức tranh (chẳng hạn như một con bướm hoặc một con nhện) và sau đó xem một từ (chẳng hạn như hạnh phúc hoặc khủng khiếp). Trong một phiên của mỗi nhiệm vụ, tất cả những gì người tham gia phải làm là nói to từ đó. Ý tưởng này cho rằng nếu một người sợ nhện sẽ nhanh chóng nói từ “khủng khiếp” sau khi nhìn thấy một con nhện, và nói  từ “hạnh phúc” chậm hơn. Việc phản hồi chậm có thể đo lường sức mạnh của việc một người không thích nhện, bẩn thỉu, cô đơn hoặc bất cứ điều gì khác. 

Cả bài kiểm tra liên kết tiềm ẩn và mô thức mồi nhử cảm xúc đều có thể phân biệt tính cách khác nhau giữa các nhóm ở mức độ vừa phải (Horcajo, Rubio, Aguado, Hernandez, & Marquez, 2014). Tuy nhiên, ít nhất là đến hiện tại, chúng chưa đủ chính xác để kết luận bất cứ điều gì chắc chắn về một cá nhân (DeHouwer, TeigeMocigemba, Spruyt, & Moors, 2009). 

Sử dụng và Lạm dụng các Bài kiểm tra Tính cách.

Uses and Misuses of Personality Test

 Các bài kiểm tra tính cách phục vụ một số mục đích. Các nhà nghiên cứu sử dụng chúng để điều tra xem tính cách phát triển như thế nào. Một số doanh nghiệp sử dụng để lựa chọn những ứng viên cần tuyển dụng. Các bác sĩ lâm sàng sử dụng để giúp xác định các rối loạn và đo lường sự cải thiện trong quá trình điều trị. 

 Ở mức độ nào đó, các bài kiểm tra tính cách có giá trị nhất định, nhưng chúng cũng có những giới hạn. Giả sử hồ sơ tính cách MMPI của một người giống hồ sơ điển hình của một người mắc tâm thần phân liệt. Để xác định tâm thần phân liệt hoặc bất kỳ tình trạng lệch chuẩn nào khác thì cần phát hiện được các triệu chứng, như đã thảo luận ở Chương 4: Chúng ta muốn báo cáo một kích thích khi nó xuất hiện nhưng lại không báo cáo khi nó không xuất hiện. Tỉ lệ những người không mắc tâm thần phân liệt có điểm cao hơn người mắc tâm thần phân liệt ở khoảng 100 đến 1. Ví dụ một số điểm cụ thể ở một số bài kiểm tra tính cách đặc trưng của 95% những người mắc tâm thần phân liệt, trong khi có 5% người khác cũng đạt điểm số đó. Như ở hình 14.8 cho thấy, 5% tổng dân số là một nhóm lớn hơn 95% những người bị tâm thần phân liệt. Vì vậy, nếu chúng ta gán cho những người có điểm số cao là “tâm thần phân liệt”, thì chúng ta thường kết luận sai. (Nhớ lại phương pháp phỏng đoán tính suy nghiệm và vấn đề thông tin tỷ lệ cơ sở được thảo luận trong Chương 8: Một người có vẻ như đại diện cho những người thuộc loại hiếm không nhất thiết thuộc loại đó.) Do đó, mặc dù bài kiểm tra tính cách mang lại manh mối giá trị thì một nhà tâm lý học cần tìm kiếm các bằng chứng ngoài việc chỉ xem điểm bài trắc nghiệm trước khi đưa ra kết luận. 

 

Source: Kalat, J. W. (2017). Introduction to psychology (11ed). Boston, MA: Cengage Learning.

Leave a Reply