Giả sử bạn vừa mua một con robot. Khi về nhà, bạn phát hiện ra nó chẳng giúp ích gì. Nó thậm chí không thể giữ thăng bằng. Nó phiền phức đến phát điên, tiếng kêu thì inh ỏi, tay chân thì lóng ngóng và còn bị rò rỉ. Cửa hàng mà bạn mua từ chối nhận lại hàng. Và bạn không làm sao tắt nó đi được. Bạn mắc kẹt với cái máy vô dụng này.
Vài năm sau, con robot của bạn biết đi, biết nói, đọc, viết, vẽ tranh và làm toán. Nó làm theo hướng dẫn của bạn và đôi lúc cũng làm những thứ có ích mà không cần phải được bảo. Nó còn thắng bạn trong các trò chơi trí nhớ.
Tại sao tất cả những điều này lại xảy ra? Cuối cùng là vì bạn đã biết cách thiết lập chương trình cho một con robot. Liệu con robot của bạn được lập trình từ trước để có thể hòa nhập theo thời gian? Hay nó được lập trình là phải học các kỹ năng này?
Trẻ em cũng giống như những con robot. Các cha mẹ thường tự hỏi “Làm sao để dạy con đúng cách? Tại sao hai đứa lại khác nhau đến thế?” Tâm lý học phát triển tìm hiểu cách các yếu tố bẩm sinh/ tự nhiên và nuôi dưỡng phối hợp để hình thành hành vi của con người ‘từ trong bào thai tới khi từ giã cõi đời’.
Source: Kalat, J. W. (2017). Introduction to psychology (11ed). Boston, MA: Cengage Learning.
